Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie

Kościół na Burku – Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie

Pisałem już o sanktuariach w Tropiu oraz w Porąbce Uszewskiej. Tarnów również ma swoje Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej na „Burku”, które może poszczycić się drewnianym kościółkiem oraz cudownym obrazem.

Drewniany kościół pw. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej jest jednym z wielu obiektów tego typu wchodzących w skład tzw. szlaku architektury drewnianej. To budowla jednonawowa o konstrukcji zrębowej, perełka architektoniczna i religijna Tarnowa.

Historia kościoła Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie

Historia powstania kościoła nie jest do końca dobrze znana. Prawdopodobnie został wzniesiony w 1458 roku przez 6 rolników z Przedmieścia Większego. Możliwe, że do budowy wykorzystano materiał z rozbieranego parafialnego kościoła, stojącego na miejscu obecnej katedry. Świątynia konsekrowana był w 1462 roku przez kardynałów Mikołaja i Izydora. Początkowo kościółek poświęcony był Matce Bożej Wniebowziętej.

Wizytacja kościoła z 1597 r. zlecona przez kardynała Jerzego Radziwiłła informuje o bogatym wyposażeniu, 4 ołtarzach i 3 dzwonach. Kościół pełnił wtedy pomocniczą rolę i nie był na co dzień otwarty. W 1617 roku pożar strawił znaczną część Tarnowa, poważnie naruszając również tę świątynię. Cztery lata po pożarze ks. Andrzej Tarło odbudował kościół, ale już nieco mniejszy od zniszczonego pożarem. (Ks. Tarło spoczywa w krypcie tarnowskiej katedry przy rynku.)

Przeciąganie kościoła linami

Ciekawostką jest, że w 1853 roku kościół zaczął osuwać się do płynącego obok potoku Wątok, który go zresztą wielokrotnie zalewał. Kościół był w opłakanym stanie, drewno było zgnite i zbutwiałe nie tylko od wód Wątoku ale również od deszczówki, która dostawała się do wnętrza. Staraniem ówczesnego proboszcza księdza Michała Króla kościółek został w całości przeniesiony kilkanaście metrów od potoku oraz odnowiony. Najpierw zabezpieczono brzegi potoku a potem dosłownie przeciągnięto kościół o 6 metrów na wschód. Użyto do tego lin i drewnianych walców. Dzięki temu możemy go dzisiaj podziwiać.

Zabytkowy drewniany kościółek od strony potoku Wątok

W 1877 r. ks. Józef Leśny nabył we Lwowie organy, które do dzisiaj są w użytku. W latach 1875-1876 wykonano szereg prac remontowych min. położony został nowy dach, podłoga, ławki, sygnaturka została obita blachą a teren kościoła otoczono ogrodzeniem. W 1892 r. kościół odmalowano.

XX wiek przyniósł kolejne zmiany świątyni. W 1910 r. od strony zachodniej dobudowano wieżę a w 1930 r. wykonana została ornamentowa i figuralna polichromia. W latach 1934-1935 staraniem ks. Henryka Stochela przeprowadzony został kolejny remont, w trakcie którego doprowadzono do świątyni prąd podziemnym kablem. Po remoncie w kościółku zaczęto codziennie odprawiać msze św.

Drewniany kościół na Burku od strony południowo-wschodniej

II wojna światowa i powojenne remonty

Pod koniec II wojny światowej, wycofujący się z Tarnowa Niemcy wysadzili mosty na Wątoku. Wybuchy spowodowały spore zniszczenia kościoła – uszkodzona została wieża, polichromia, wybite zabytkowe witraże, całkowicie zniszczone ogrodzenie.

Niezbędny był kolejny remont kościoła. Prace w latach 1948-1965 prowadził ks. Adam Kaźmierczyk i ks. Czesław Janiga. Naprawiono dach, wymieniono gonty, pomalowano ściany, odnowiono polichromie jak również zbudowano nowe ogrodzenie. W późniejszych latach min. zainstalowano nagłośnienie, wzniesiono nową dzwonnicę oraz mur chroniący zabytkowy drewniany kościół przed podmyciem.

Wiele prac remontowych przeprowadzonych zostało na przełomie ostatnich lat XXI wieku. Wymieniono gonty, deski ścian świątyni, przeprowadzono remont ogrodzenia. Na przełomie 2016-2017 roku wykonano też konserwację cudownego obrazu Matki Bożej Szkaplerznej.

Wnętrze sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej

W głównym, rokokowym ołtarzu z XVII w. znajduje się słynny z łask, XIX wieczny obraz Najświętszej Maryi Panny. Umieścił go w ołtarzu ks. Michał Król w 1854 r. Prawdopodobnie obraz był przeniesiony z ołtarza kaplicy tarnowskiej katedry. W 1864 r. założone zostało Bractwo Szkaplerza Świętego. Badania wykazały, że obraz był przemalowany i pierwotnie przedstawiał Matkę Bożą Różańcową. Obraz wkrótce zaczął słynąć z łask, które są odnotowywane w Księdze Łask, prowadzonej od 1935 roku. To druga księga, pierwsza niestety nie przetrwała.

Wnętrze kościoła przy Burku

Ołtarz główny z cudownym obrazem

W dwóch ołtarzach bocznych znajdują się gotyckie tryptyki z Brzezin i Kamionki Małej. To kopie oryginałów z XVI wieku, które znajdują się w muzeum diecezjalnym w Tarnowie. Na tęczowej belce zobaczycie krucyfiks oraz figury Nikodema i Józefa z Arymatei z XVII-XVIII w. Na późnorenesansowym chórze znajdują się herby min. Teofili z Tarłów Ostrogskiej kasztelanowej krakowskiej, papieża Grzegorza XV czy też krakowskiego biskupa Marcina Szyszkowskiego.

Herby na chórze i belka tęczowa

Tygodniowy odpust

W kościółku co roku w dniach 16-22 lipca obchodzony jest tygodniowy odpust, którego najbardziej uroczysty dzień to 16 lipca – Uroczystość Matki Bożej Szkaplerznej. W czasie odpustu odprawiane są msze „polowe” na dziedzińcu kościoła, gdzie ustawiany jest ołtarz i ławki dla wiernych.

Msze święte:

• Niedziele: 8:00, 10:30, 18:30
• Święta zniesione: 6:00, 7:30, 18:30
• Dni powszednie: 6:30, 7:30, 18:30 (w okresie zimowym nie ma ostatniej mszy)
• Odpust Matki Bożej Szkaplerznej: 16-22 lipca (w 2019 roku 14-21 lipca)

Aktualne informacje można znaleźć na parafialnej stronie www.mbsz.diecezja.tarnow.pl. Z tym, że strona dotyczy dwóch kościołów, opisywanego tutaj zabytkowego drewnianego kościoła  z sanktuarium oraz nowego kościoła parafialnego. Przy tworzeniu wpisu skorzystałem z tablic informacyjnych przy/w kościele.

Zapraszam również do innych artykułów na blogu:

• Zalipie – malowana wieś w Małopolsce
• Żywa Szopka u Bernardynów w Tarnowie
• Skansen Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku
• Pałac Goetza w Brzesku

Jak dojechać do Sanktuarium przy Burku

Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie położone jest po południowej stronie Burku, u zbiegu ulic Narutowicza oraz Najświętszej Marii Panny. Miejsc parkingowych można szukać przy ul. Marii Panny lub na parkingu przy Burku przy ul. Łaziennej. Pieszo 15 minut od dworca autobusowego i PKP. Po południowej stronie dworca PKP, przy ul. Do Huty, znajduje się duży, kilkupoziomowy parking Park & Ride, gdzie za jedyne 3 zł. można zostawić samochód na cały dzień. Tymczasem na mieście opłata za godzinę parkowania to min. 2,5 zł.

W sąsiedztwie kościoła znajduje się Pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu oraz Stary Cmentarz w Tarnowie z zabytkową Kaplicą Radzikowskich pw. Św. Józefa. Czemu by też nie przejść się na Rynek, zobaczyć Stare Miasto i przespacerować się ul. Wałową?

Kościółek na mapie:

Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie

ładowanie mapy - proszę czekać...

Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie 50.008870, 20.988221 Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie