Zamek Kamieniec w Korczynie-Odrzykoniu
Zamek Kamieniec na pograniczu Korczyny i Odrzykonia
Zamek Kamieniec ma bogatą historię. Odwiedzali go królowie, rysował go Jan Matejko. Właścicielem zamku był min. Aleksander Fredro, który z racji stanu zamku nie mógł na nim mieszkać, ale na bazie zamkowych historii napisał Zemstę.
Początkowo na MojaMałopolska.pl miałem opisywać atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca tylko w Małopolsce. Doszedłem jednak do wniosku, że niepotrzebnie się ograniczam. Postanowiłem w razie sposobności prezentować również atrakcje turystyczne Polski Południowej. Tym bardziej, że to po sąsiedzku, a i sama Małopolska jako kraina geograficzna obejmowała znacznie większe tereny niż obecne województwo Małopolskie. Dzisiejszy wpis jest premierowym tekstem o południu Polski, poza Małopolską definiowaną jako województwo.
Zamek Kamieniec – Historia
Zamek Kamieniec położony jest na granicy miejscowości Odrzykoń i Korczyna, około 7 km. na północ od Krosna na Podkarpaciu. Wzgórze zamkowe nazywano Kamieniec, stąd zamek przyjął tę nazwę. Zapewne z powodu skały, która była na wzgórzu i na niej osadzono zamek. Warownia służyła obronie szlaku handlowego na Węgry.
W 1399 roku podczas objazdu południowych granic Polski na zamek zawitał król Władysław Jagiełło.
Twierdzę wzniesiono zapewne za czasów Kazimierza Wielkiego. Najstarsze wzmianki o zamku pochodzą z 1348 roku i początkowo był on własnością króla. W 1396 roku król przekazał zamek rycerzowi Klemensowi z Moskorzewa herbu Pilawa za zasługi przy obronie Wilna. W późniejszym okresie rycerska rodzina Moskarzewskich, dla podkreślenia faktu że zamek Kamieniec stał się ich główną siedzibą, zmieniła nazwisko na Kamienieccy.
Ruiny zamku Kamieniec widoczne od strony parkingu
Złote czasy zamku Kamieniec
Kamienieccy dbali o warownię. Rozbudowali Zamek Wysoki, założyli kaplicę zamkową, wznieśli od wschodu Zamek Średni, Przedzamcze Zachodnie (Odrzykońskie) oraz Przedzamcze Wschodnie (Korczyńskie). W międzyczasie zamek próbowali bezskutecznie zdobyć Węgrzy.
Prawnuk Klemensa Kamienieckiego – Mikołaj Kamieniecki (1460-1515) został pierwszym w Polsce hetmanem wielkim koronnym, czyli drugim (obok hetmana wielkiego litewskiego) urzędnikiem w kraju po królu. Mikołaj Kamieniecki brał udział w wielu bitwach. Szczególnie zasłynął w bitwie pod Łopusznem w 1512 roku, kiedy pokonał 24 tysiące Tatarów mając tylko 5 tysięcy kawalerzystów.
W zamkowej kaplicy prawdopodobnie odprawiał msze św. Jan z Dukli (1414-1484). Natomiast w 1528 roku na zamku otrzymał schronienie wygnany z Węgier król Jan Zapolya.
Tuż przed lub już po (nie jestem pewien kiedy) śmierci Mikołaja Kamienieckiego zamek w Korczynie-Odrzykoniu został podzielony między dwóch braci Kamienieckich. W roku 1530 korczyńską część zamku nabył Seweryn Boner, który dokonał kolejnej przebudowy zamku. Jego córka wyszła za Jana Firleja, wnosząc swoją część zamku do jego rodu. Drugą część zamku nabyli w 1599 r. Stadniccy, a w 1601 roku przeszła na własność Skotnickich.
Brama wejściowa do zamku Kamieniec
Zamek Wschodni od strony wejścia
Inne wybrane zamki, które już opisałem:
Spór o studnię i deszczówkę – geneza „Zemsty” A. Fredry
W 1828 roku Aleksander Fredro poślubił Zofię Jabłonowską, właścicielkę połowy zamku. Studiując zamkowe dokumenty natknął się na historię zatargu Firlejów i Skotnickich. Na bazie sporu dwóch rodów napisał komedię „Zemsta”.
Skotniccy z Firlejami toczyli sąsiedzkie spory, min. o korzystanie z jedynej zamkowej studni, wzajemnie sobie dokuczając. Skotniccy przebudowali dach zamku kierując deszczówkę na dziedziniec Firlejów robiąc z niego bajoro, co spowodowało spór trwający aż 30 lat. O dziwo, został on zakończony dzięki miłości ich dzieci, Zofii Skotnickiej i Mikołaja Firleja, którzy wzięli ślub w 1638 roku. No proszę, jakie życie może być zaskakujące ;)
Upadek warowni
Można powiedzieć, że za Skotnickich zakończyły się już złote czasy zamku Kamieniec. Przyszedł potop szwedzki i zamek w 1657 roku został podbity i zniszczony przez wojska Jerzego II Rakoczego, księcia Siedmiogrodu, który ułożył się ze Szwedami i natarł na Polskę od południa.
W budynku widocznym na środku znajduje się muzeum zamkowe, w białym budynku po prawej ulokowana jest kaplica
Fragment zamku, po lewej ołtarz w zamkowej kaplicy
Później zamek przechodził z rąk do rąk. Były próby jego odbudowy, ale tylko w niewielkim stopniu. Zamek popadał w ruinę. Zniszczenia dopełniła wichura w 1796 r., która zerwała dach z zamku górnego. Dach spadł na zabudowę poniżej i zniszczył część warowni. Hrabia Józef Jabłonowski, który był wtedy właścicielem zamku, przeprowadził się do dworku w Krościenku Wyżnem.
W 1842 roku Seweryn Goszczyński, zainspirowany historią Jana Machnickiego, wydał poemat „Król zamczyska”. Z kolei w 1865 r. Jan Matejko zwiedził te okolice i wykonał szkice ruin.
W 1831 roku w ruinach zamku zamieszkał niejaki Jan Machnicki z Dukli, który przeżywszy załamanie po upadku powstania listopadowego stał się obłąkanym królem zamczyska. Odstraszał on okoliczną ludność, która traktowała zamek jako darmowy skład materiałów budowlanych, przyczyniając się do jego niszczenia.
Według zapisków, ostatni obiad/przyjęcie na zamku w jednej z zachowanych komnat wydała w 1863 r. rodzina Starowiejskich. Zamek był wtedy podzielony między dwie rodziny – Starowiejskich i Szeptyckich. Od tej pory zamek już całkowicie popadał w ruinę, chociaż jeszcze w XIX wieku gmina i konserwator zabytków próbowali zatrzymać ten proces i rozbudzić w miejscowej ludności świadomość wagi historycznej tego miejsca. Między innymi w tym celu w 1894 roku na zamku górnym ustawiono cokół z popiersiem Tadeusza Kościuszki, wykonanym przez rzeźbiarza Andrzeja Lenika.
Ruiny górnego zamku z popiersiem Tadeusza Kościuszki
Zamek Kamieniec współcześnie
W czasie I wojny światowej zamkowe wzgórze było terenem walk. Na terenie zamku do 1945 roku był nawet cmentarz wojenny, który przeniesiono w inne miejsce. Pierwsze większe prace archeologiczne i konserwatorskie podjęto dopiero w latach 50-tych XX wieku. Częściowo uzupełniono mury niektórych budynków wewnętrznych i odtworzono mury zewnętrzne zamku, aby zamknąć jego teren przed dewastacją.
Obecnie zamek stanowi własność Skarbu Państwa ale od 1995 roku dzierżawi go zafascynowany zamkiem prywatny kolekcjoner z Krosna, który udostępnia zamek turystom. W 2000 roku na zamku odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru Kamienieckich jednostce Wojska Polskiego z Rzeszowa, która przyjęła nazwę Mikołaja Kamienieckiego.
Sala muzealna na zamku Kamieniec
Ekspozycja muzealna – po lewej naczynia z XIV i XVIII w., krucyfiks z XIX w., po prawej kopia miecza z XVI w., bombarda XVII w.
Widoczne obecnie ruiny zamku Kamieniec stanowią tylko część jego pierwotnej okazałości. Dla turystów dostępny jest tylko Zamek Wschodni po stronie Korczyny. Tutaj znajduje się brama wejściowa na teren zamku, gdzie część ruin przystosowano na niewielkie muzeum, zamkową kaplicę oraz salę tortur prezentującą wymyślne przyrządy i narzędzia do zadawania cierpienia skazańcom.
W Polsce tortury upowszechniły się przez wpływ prawa niemieckiego, gdzie były popularnym sposobem wyciągania zeznań i karania. Wraz z torturami upowszechniona została funkcja kata, który miał też wiele innych obowiązków min. prowadzenie domu publicznego. Kata opłacano z miejskiej kasy, nieraz otrzymywał nawet mieszkanie, ale profesja ta była jednak uznawana za hańbiącą. Zazwyczaj trudnili się nią ułaskawieni skazańcy.
Loading ...
Sala tortur. W centralnej części widać klatkę hańby, w której zamykano delikwenta i wystawiano na targu na ośmieszenie. Każdy mógł wydrwić taką osobę i obrzucić np. ekskrementami (odchodami). Obok stoi gąsior, coś jak dyby i służył unieruchamianiu skazańca np. przy karze chłosty.
Do sali tortur przylega też sala, w której prowadzone są ceramiczne warsztaty twórcze. To oferta kierowana głównie do szkół i kiedy zwiedzałem zamek, na warsztatach przebywała właśnie grupa dzieci.
Opisując zamek bazowałem na informacjach zamieszczonych na tablicach przy/na terenie zamku i wiadomościach przekazanych przez panią przewodnik oprowadzającą po ruinach zamku. Więcej informacji, w tym cennik i godziny otwarcia znajdziecie na stronie zamku. Polecam, warto zobaczyć.
Zapraszam Cię do innych ciekawych wpisów:
- Muzeum Mleczarstwa w Królówce k. Bochni
- Film jak wybudowano kolejkę na Kasprowy Wierch
- Królewskie miasto Biecz – mały Kraków, który musisz zobaczyć
Dojazd na zamek Kamieniec
Dojechać do zamku możecie dotrzeć z kilku stron, wszystko zależy skąd jedziecie. Przykładowo będąc w Krośnie kierujecie się na ulicę Białobrzeską i podążacie nią na północ aż po ok. 7 km. zobaczycie zamek. Około 300 metrów od zamku po południowo-zachodniej stronie znajduje się płatny parking z możliwością posilenia się. Jeśli jesteście samochodem osobowym można bezpłatnie zaparkować przy kościółku po drugiej stronie drogi.
Nieopodal zamku, po wschodniej stronie przy drodze 991, znajduje się Rezerwat Przyrody Porządki im. prof. Henryka Świdzińskiego. W rezerwacie można zobaczyć grupę skalnych ostańców. Rezerwatu niestety nie zwiedziłem, ale wpisuję go na listę do odwiedzenia.
Poniżej lokalizacja zamku na mapie.
ładowanie mapy - proszę czekać...
Komentujesz anonimowo. Możesz jednak podać adres strony internetowej, który będzie publicznie powiązany z Twoją nazwą/imieniem jaki wpiszesz w komentarzu. Komentarze są moderowane przed publikacją. Zastrzegam sobie możliwość nie publikowania komentarza z jakiegokolwiek powodu.