Pałac Dąmbskich w Wojniczu i zegary słoneczne
Mógłby być perłą miasteczka i miejscem, w którym rozkwita kultura i sztuka. W ostateczności mógłby być centrum hotelowo-restauracyjnym. Niestety nie jest. Opuszczony marnieje czekając na księcia z bajki, który sypnie groszem i zbuduje tu swoje małe królestwo. Oto Pałac Dąmbskich w Wojniczu.
Pałac Dąmbskich w Wojniczu i jego historia
Prawdopodobnie na miejscu pałacu Dąmbskich stał wcześniej dwór właścicieli Zamościa. W nim to po Powstaniu Listopadowym spotykali się spiskowcy, wśród których byli Edward Dembowski i Jan Tyssowski oraz emisariusze Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Przygotowywano tutaj powstanie narodowe/krakowskie w 1846 roku, przez co aresztowano Władysława Dąmbskiego i osadzono w więzieniu na 2 lata. Dwór był również pomocny w okresie powstania styczniowego. Na miejscu wspomnianego pałacu w 1876 roku wybudowano Pałac Dąmbskich.
Neogotycki styl pałacu
Budowę zainicjował Władysław Dąmbski a pałac w stylu angielskiego neogotyku zaprojektował Karol Polityński. Budynek jest na planie wydłużonego prostokątu, dwutaktowy i podpiwniczony. Na osi frontowej fasady znajduje się ryzalit (występ w elewacji budynku, popularny w pałacach, często z wejściem) z głównym wejściem, z tyłu kolumnowy portyk – galeria z arkadami. Pałac ozdobiony jest na bocznych elewacjach neogotyckimi schodkowymi balustradami, wieżyczkami na narożnikach podpartych szkarpami w kształcie baszt zwieńczonych krenelażami, ostrołukowymi oknami oraz prostokątnymi zamkniętymi oślimi grzbietami. Dach jest dwuspadowy, kryty dachówką.
Wnętrza pałacu nie widziałem, bo budynek jest niedostępny dla zwiedzających. Według opisu w holu mają znajdować się schody z ozdobną balustradą skręcone wokół toskańskiej kolumny podpierającej żeglaste sklepienie. Pomieszczenia w piwnicy i na parterze są przesklepione.
Zegary słoneczne
Na elewacji budynku znajdują się 3 zegary słoneczne. Elewacja nie jest w najlepszym stanie, ale wydaje mi się, że dobrze je zlokalizowałem, Jeśli się mylę, to mnie poprawcie. Po południowej stronie budynku zauważyłem też wolnostojący zegar słoneczny. Interesujące, że w XIX wieku na dworze korzystano jeszcze ze słonecznych zegarów, chyba że pełniły bardziej funkcję ozdobną niż praktyczną. Jak ktoś jest zorientowany w temacie, proszę o wypowiedź w komentarzu.
Park dworski i muszla koncertowa
Dookoła dworu rozciąga się park dworski z XIX wieku, który jednak nie wygląda już jak w pierwotnym założeniu. Drzewa występujące w parku to min. dęby, lipy, iglicznia cierniowa, platany i tulipanowce. Niektóre drzewa są naprawdę potężne z imponującymi obwodami. W parku znajduje się też muszla koncertowa. Nie wiem, czy należała do pałacu czy powstała później.
Pałac zmieniał swoich właścicieli. Był własnością Jordanów, po których bankructwie został przejęty przez starostwo w Brzesku. Od 1936 roku do lat powojennych działała w nim szkoła rolnicza, potem internat i przedszkole. Na początku lat 90-tych budynek został opuszczony. W 2011 roku pałac Dąmbskich wraz z 7 hektarami parku gmina Wojnicz wykupiła od starostwa Tarnów. Gmina chce wyremontować pałac i pozyskać dofinansowanie na ten cel. W 2015 roku skierowała do mieszkańców ankietę w celu skonsultowania pomysłów na wykorzystanie obiektu. Czy to się uda i samorząd przywróci pałac do życia, czas pokaże.
W sąsiedztwie pałacu na terenie kompleksu parkowego znajdują się jeszcze inne budynki min. willa modernistyczna. Niedawno zbudowano też plac zabaw dla dzieci. Przy bramie wjazdowej do parku stoi neogotycka dozorcówka z 1874 roku. We wpisie wykorzystałem informacje z tablicy informacyjnej przy pałacu.
Zapraszam Cię też do innych tekstów na blogu:
- Film o murach obronnych Tarnowa
- Ruiny zamku w Tarnowie na Górze Marcina
- Ruiny zamku Leliwitów w Melsztynie
- Malowana kwiatami wieś Zalipie
- Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach
Jak dojechać do Pałacu Dąmbskich
Pałac Dąmbskich w Wojniczu położony jest w południowej części miasta (ul. Konopnickiej), przy drodze Wojnicz-Zakliczyn. W Wojniczu na światłach przy rynku skręcamy na południe (na Zakliczyn/Czchów/Nowy Sącz) i pół kilometra dalej po lewej stronie zobaczymy park z pałacem w głębi. Możemy wjechać w drogę wewnętrzną i zaparkować na parkingu w parku.
Lokalizacja pałacu na mapie:
Jeśli pałac zostałby odnowiony i z głową wykorzystany do promocji i rozwoju miasta byłoby fantastycznie. Wojniczowi bardzo przydałoby się coś takiego.