Malowniczo położony Zamek w Dobczycach

przez Konrad Dudek · Opublikowano 3 czerwca 2023 · Zaktualizowano 19 lipca 2023

Zamek w Dobczycach. Z tyłu po lewej Jezioro Dobczyckie.

Małe miasteczko Małopolski na południowy wschód od Krakowa skrywa zamek, malowniczo usytuowany na wzgórzu, tuż nad brzegiem Jeziora Dobczyckiego. To zamek w Dobczycach – doskonała propozycja na krótki, jednodniowy wypad. Lubię takie miejsca bo zazwyczaj nie ma natłoku turystów, co pozytywnie wpływa na komfort zwiedzania.

Zapora na Rabie, a obok Zamek Dobczyce

Naszą małą wycieczkę zaczęliśmy od zapory na rzece Rabie, której powstanie utworzyło Jezioro Dobczyckie. Zapora znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie zamku w Dobczycach. Wzniesiona została by zapobiegać powodziom a jej budowa została zakończona w 1986 roku.

Zapora w Dobczycach - widok od północnej strony

Zapora na rzece Rabie w Dobczycach widoczna od północnej strony. Po lewej stronie, za kadrem, na wzniesieniu znajduje się zamek

Nieopodal, na brzegu jeziora, można dostrzec sporą betonową budowlę, w której znajduje się ujęcie wody pitnej dla Krakowa. Z tego powodu jezioro Dobczyckie jest zamknięte dla kąpieli czy pływania.

Jezioro Dobczyckie i rzeka Raba widoczne z zapory

Widok z zapory na fragment Jeziora Dobczyckiego z jednej strony oraz rzekę Rabę z drugiej strony

Zapora i górujący nad nią zamek w Dobczycach

W czasie naszej wizyty przejście zaporą na drugi brzeg było niedostępne, chociaż z tego co wiem, można przechodzić. Po drugiej stronie jest spacerowy odcinek na koronie zapory. Po chwili spędzonej na zaporze i pamiątkowej fotce, ruszyliśmy na zamek.

Zamek w Dobczycach – Historia

Zamek w Dobczycach został wzniesiony prawdopodobnie w XII wieku. Od samego początku powiązany był z miastem funkcjonującym na zamkowym wzgórzu w obrębie murów zamku, o czym wspominają dokumenty z 1310 roku. Zamek stanowił obronną warownię, w której stacjonowało wojsko odpierające ataki wrogów.

Jak powstały Dobczyce? Legenda głosi, że za czasów Mieszka I rycerz Dobiesław, zwany Dobkiem, patrząc ze wzgórza na dolinę Raby powiedział do swojego syna: „Już stąd nie wyjadę Ziemko! Zostanę tu nad Rabą”. Dobek z synami założył tu osadę a jego potomkowie zwani są Dobczycami/Dobczykami.

Dobczyce pomagają Łokietkowi

W 1311 r. wybuchł bunt krakowskich mieszczan przeciwko księciu Władysławowi Łokietkowi, który schronił się w dobczyckim zamku i wydał w tym miejscu dokument nakazujący konfiskatę majątku buntowników. Pamiętając tę pomoc okazaną Łokietkowi, jego syn Władysław Wielki, powtórzył w 1362 r. lokację miasta na prawie magdeburskim i nadał przywileje mieszczanom Dobczyc.

Na zamku w 1391 r. bawiła królowa Jadwiga, a król Władysław Jagiełło odwiedził zamek w roku 1393 i 1417. Bywalcem zamku był też Jan Długosz, który tu zarówno pracował jak i uczył królewskie dzieci.

Świetność Dobczyc przypada na okres od pierwszej połowy XIV w. do pierwszej połowy XVII wieku. Dobczyce wraz z okolicznymi wioskami były wtedy dobrami królewskimi przynoszącym spore dochody. Rozwijało się rzemiosło i handel a wielu mieszkańców miasta pobierało nauki na Uniwersytecie Krakowskim.

Loading ...

Upadek Starego Miasta

Zamek i miasto ze względu na swój obronny charakter otoczone były potężnymi murami. Warownia musiała odpierać przez stulecia wiele ataków, także podczas potopu szwedzkiego. I to właśnie wojna ze Szwedami zakończyła złote czasy Dobczyc. Zamek i miasto bardzo wtedy ucierpiały. Dzieła zniszczenia dopełnił pożar w 1753 r. Wyczerpały się też możliwości rozwoju miasta w jego dotychczasowej formie – na już zdewastowanym, ufortyfikowanym wzgórzu. Zabudowa miasta przeniosła się na podnóże zamkowego wzgórza – do doliny Raby.

Zamek w Dobczycach. Widok od wschodniej strony. Po prawej, tuż przy moście, zejście w stronę zapory i parkingu oraz pod skansen w Dobczycach.

Od tej pory zamek już tylko upadał, między innymi niszczony przez poszukiwaczy skarbów, które ponoć były ukryte w zamkowych murach. Wraz z zamkiem na znaczeniu straciło również miasto Dobczyce. Dopiero w latach 60-tych XX wieku rozpoczęła się odbudowa zamku staraniami działaczy PTTK oraz mieszkańców Dobczyc. Muzeum na zamku zostało otwarte w 1963 r.

Zwiedzanie zamku w Dobczycach

Obecnie ten małopolski zamek jest częściowo odbudowany a zwiedzającym udostępniony jest fragment budowli. Do wejścia zamku wiedzie drewniany most. Za bramą zamku mieści się kasa z biletami i pamiątkami.

Kupujemy bilety i trafiamy od razu na zamkowy dziedziniec po zachodniej stronie, z widokiem na zaporę i jezioro Dobczyckie. Stąd po schodkach wchodzimy na górną część zamku z małym „dziedzińcem” ze studnią i wejściem do sal muzealnych.

Sala Władysława Kowalskiego

Zwiedzanie zaczęliśmy od sali Kowalskiego. Władysław Kowalski był zasłużonym działaczem PTTK, który stał na czele inicjatywy odbudowy zamku. Uhonorowaniem jego pracy jest umieszczenie jego nazwiska przy sali poświęconej historii zamku w Dobczycach i jego odbudowie.

Sala Władysława Kowalskiego

Kaplica zamkowa

Jest to mała zamkowa kaplica z przedsionkiem, zrekonstruowana w 1962 r. Na jej miejscu znajdowała się kiedyś brama wjazdowa do zamku. W ołtarzu kaplicy znajduje się obraz przedstawiający św. Kazimierza. To kopia obrazu w ołtarzu św. Kazimierza z kościoła i klasztoru Reformatów w Krakowie. Warto wspomnieć, że św. Kazimierz Królewicz jest patronem Ziemi Dobczyckiej. W dniu 4 marca obchodzone jest w Święto Kazimierza Królewicza i możecie zawitać do Dobczyc na odpust.

Kaplica i jej przedsionek na zamku Dobczyce

Kaplica z przedsionkiem na zamku w Dobczycach

Sala kominkowa – archeologiczna

Nazwa tej sali pochodzi od zrekonstruowanego renesansowego kominka z XVI-XVII wieku, znajdującego się w jej narożniku. Jednak przede wszystkim jest to sala archeologiczna, bowiem prezentuje historię regionu od czasów sięgających 4 tyś. lat p.n.e. aż do czasów nowożytnych. W gablotach zobaczycie wiele przedmiotów pochodzących ze znalezisk i wykopalisk zarówno z terenu samego zamku jak również miasta i okolicy.

Sala kominkowa – archeologiczna na zamku w Dobczycach

Oprócz przedmiotów codziennego użytku jak porcelana, naczynia, monety, herby, siekierka, elementy tkackie i inne, znajdują się tutaj też skamieliny morskich zwierząt (ślimaki, małże, gąbki, amonity) pochodzące między innymi z kamieni użytych do budowy zamku.

Sala hutnicza z piecami

Badania archeologiczne wykazały, że w Dobczycach istniały kiedyś piece hutnicze i do wypalania ceramiki. W tej sali znajduje się kilka pieców, służących do różnych celów. Odbywała się tu produkcja broni żelaznej i wypalano ceramikę. Jest też piec, który prawdopodobnie ogrzewał zamkowe pomieszczenia.

Sala hutnicza z piecami na zamku w Dobczycach

Na sali zobaczycie ponadto ekspozycję metalowych naczyń i przedmiotów oraz broni (min. szable, siekiery, bagnety, dzidy), które zostały odkryte w ruinach dobczyckiego zamku.

Katownia i loch

Na zamku nie mogło zabraknąć katowni z katem, kościotrupa oraz narzędzi tortur z opisem męczarni, jakie groziły przestępcom i często przypadkowym nieszczęśnikom. Przykładowo za krzywoprzysięstwo i zdradę ucinano język i wyłupiano oczy. Chcecie wiedzieć więcej? Dowiecie się w zamkowej sali tortur.

Katownia i loch na dobczyckim zamku

Sala historyczna

Sala przedstawiająca historię Dobczyc. Prezentuje min. wyposażenie niemieckich żołnierzy oraz partyzantów AK (w tym broń)

Izba Pamięci Narodowej im. gen. Mieczysława Boruty-Spiechowicza

Duże wrażenie pomieszane ze smutkiem wywiera piwniczna sala poświęcona okresowi I i II wojny światowej, upamiętniająca ofiary z Dobczyc i tragiczne wydarzenia na tym terenie. Można tu zobaczyć dokumenty i zdjęcia z czasów wojny, wojskowe przedmioty a nawet śmigła z wojskowych samolotów rozbitych pod Dobczycami. Fragment ekspozycji poświęcono Żydom z Dobczyc.

Sala Pamięci Narodowej na Zamku w Dobczycach. Śmigło samolotu.

Przedstawiony jest też gen. Mieczysław Boruta – Spiechowicz, który w 1914 r. był dowódcą 11 kompanii 1 batalionu 2 pułku piechoty II Brygady Legionów Polskich. Pod jego dowództwem służyli między innymi żołnierze pochodzący z Dobczyc.

Hej, a może zobaczysz też na inne zamki i zabytki w Małopolsce, które opisałem:

Zamek w Nowym Wiśniczu

Kolejnym zamkiem Małopolski, który koniecznie trzeba odwiedzić, jest zamek w Nowym Wiśniczu, usytuowany na zalesionym wzniesieniu. Tutaj ponoć królowa Bona dokonała iście kaskaderskiego wyczynu, którego nie powstydziłby się kinowy przebój z Hollywood. Zamek w Nowy Wiśniczu – Historia Historia zamku rozpoczyna się w II połowie XIV wieku, kiedy to Jan Kmita herbu Szreniawa zbudował niewielki zamek z jedną wieżą, otoczony palisadą i wałem ziemnym. Następni właściciele rozbudowywali budowlę o kolejne wieże i umocnienia. Istotną rolę w przekształceniu zamku w potężną warownię odegrali Piotr III Kmita oraz Piotr V. Właśnie za czasów Piotra V, wojewody krakowskiego i marszałka wielkiego koronnego, nastąpił największy rozwój zamku. Legenda o królowej Bonie Królowa Bona często gościła u Piotra Kmity, ówczesnego właściciela zamku. Na jednym z przyjęć, postanowiła objechać na osiołku po gzymsie jednej z wież. Na zdjęciu powyżej to ta wieża po lewej stronie z murkiem w górnej części. Bona wykonała swój kaskaderski wyczyn i wróciła do zabawy. Według legendy kiedy chciała się pozbyć jakiegoś przeciwnika politycznego rzucała mu wyzwanie konnej przejażdżki po murku wieży. Nikt jej nie odmawiał co kończyło się śmiercią śmiałka, ponieważ w przeciwieństwie do osłów konie bały się wysokości i zrzucały jeźdźców. W 1553 roku zamek w Nowym Wiśniczu przeszedł w ręce rodziny Barzich. Niedługo potem w 1593 r. właścicielem zamku został Sebastian Lubomirski, przejmując budowlę za długi Barzich. Lubomirski oraz jego syn Stanisław przebudowali zamek i dodali mu jeszcze więcej świetności. W 1616 r. Stanisław Lubomirski u podnóża zamku ufundował miasto Nowy Wiśnicz. Dotychczasowy Wiśnicz został przemianowany natomiast na Stary Wiśnicz. Stanisław ufundował również klasztor karmelitów bosych, znajdujący się powyżej zamku. Obecnie w budynkach klasztoru mieści się zakład karny. Wybrane inne zamki opisane na moim blogu: Zamek w Dębnie i historia Białej Damy Ruiny zamku – Baszta w Czchowie Zamek – dwór obronny w Wieruszycach Zamek w Wiśniczu – Samowystarczalna twierdza Zamek w Nowym Wiśniczu miał przetrwać nawet 3-letnie oblężenie bez konieczności kontaktowania się ze światem zewnętrznym. Jednak w 1655 roku został bez obrony zajęty przez Szwedów, którzy złupili zamek wywożąc ponoć aż 150 wozów pełnych kosztowności i dzieł sztuki. Prawdopodobnie jednak w rzeczywistości kosztowności było mniej. Z tego powodu nie możemy podziwiać prawie nic z tamtego ówczesnego wyposażenia zamku, aczkolwiek powoli kompletowane jest wyposażenie mające chociaż w części odtworzyć klimat budowli z czasów jej świetności. Niektóre eksponaty zostały w zeszłym wieku przeniesione tutaj z Wawelu. Od tamtego czasu zamek w Nowym Wiśniczu zaczął popadać w ruinę. Przez pewien czas był własnością Sanguszków, Zamoyskich i Straszewskich. W 1831 roku zamek został ostatecznie zniszczony przez pożar. Na początku XX wieku Zjednoczenie Rodowe Lubomirskich rozpoczęło odbudowę zamku, jednak wojna przerwała ich starania. Po wojnie w 1945 r. zamek przejęło państwo i odbudowało zamek. Skalę prac może zobrazować fakt, że nie było w ogóle stropów. Obecnie zamek należy do rodziny Lubomirskich a Skarb Państwa z tego co słyszałem chce odzyskać miliony włożone w odbudowę. Prace konserwacyjne trwają zresztą nadal, lochy zamku do tej pory nie są udostępnione zwiedzającym niedawno zostały udostępnione zwiedzającym. Jeszcze ich nie widziałem, będę musiał wkrótce ponownie wybrać się do zamku. Zamek w Nowym Wiśniczu – zwiedzanie i cennik Zamek w Nowym Wiśniczu można zwiedzać grupowo z przewodnikiem. Po zebraniu się grupki ludzi, o co zazwyczaj nie trudno, przewodnik oprowadza po zamku. Bilet wstępu kosztuje 25 zł, ulgowy 19 zł, dzieci w wieku do 5 lat wchodzą bezpłatnie. Za zwiedzanie podziemnej trasy trzeba uiścić dodatkową opłatę. Zamek aspiruje do miana ośrodka kulturalno-artystycznego, co w jakimś stopniu jest realizowane przez wystawy czasowe i organizację koncertów. Odwiedzając zamek jest pewne, że natrafimy na jakąś czasową ekspozycję. Obecnie na parterze zamku jest chyba już stała ekspozycja pomników papieża Jana Pawła II (kopie 1:1 pomników rozsianych po całym świecie), autorstwa słynnego prof. Czesława Dźwigaja, pochodzącego właśnie z Wiśnicza. Stałą ekspozycją są też makiety różnych polskich zamków, w tym kilka makiet przedstawiających zamek w Wiśniczu w różnych okresach. Ciekawostką jest mała komnata, w której odbywała się spowiedź. Została tak skonstruowana, że stojąc w na jednym końcu pomieszczenia, można było podsłuchiwać szept z drugiego końca. Podobno w ten sposób Kmita podsłuchiwał spowiedź swojej małżonki. Warte też zwrócenia uwagi są odkryte w kilku salach oryginalne malowidła. W największej sali na zamku, sali balowej, odbywają się obecnie koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Sam miałem przyjemność uczestniczyć tutaj jako słuchacz koncertu muzyki klasycznej. Z tej sali jest też wyjście na balkon, z którego rozpościera się piękna panorama Nowego Wiśnicza. Wspomniałem wcześniej, że oryginalne wyposażenie zamku nie przetrwało. Odwiedziłem zamek kilka razy w przeciągu ostatnich lat i widzę, że komnaty powoli są wyposażane w meble, obrazy i inne eksponaty. Wnętrze nie wygląda już tak goło jak powiedzmy jeszcze 10 lat temu, chociaż nadal wymaga wiele pracy. W każdym razie, jeśli jeszcze tutaj nie byliście, polecam. Od kwietnia do października zamek jest czynny: Pon-Pt – 8:00-18:00 Sob-Nd i święta – 10:00-18:00 Od listopada do marca: Pon-Pt – 8:00-16:00 Sob-Nd i święta – 11:00-16:00 Aktualne informacje można znaleźć na stronie www.zamekwisnicz.pl. Podczas każdego zwiedzania ja oraz inne osoby robiły zdjęcia i było ok. Zupełnie przypadkiem, oglądając na YouTube MotoVlog Adama, trafiłem na odcinek, w którym autor odwiedził zamek w Wiśniczu. I co ciekawe, po chwili zwiedzania dostał zakaz filmowania. Moim zdaniem takie zakazy to absurd, chociaż nie do końca wiem w jakim kontekście to było, czy chodziło ogólnie o zakaz filmowania czy o nagrywanie przewodnika. Osobiście widziałem filmujące osoby, chociaż bardziej skupiały się na filmowaniu pomieszczeń po wyjściu grupy z przewodnikiem. Zainteresowani motocyklami i zamkami mogą zobaczyć ten vlog: Inny film przedstawiający zamek w Nowym Wiśniczu: Zapraszam Cię również do innych artykułów: Kamień Grzyb niedaleko Nowego Wiśnicza Zamek Tropsztyn w Wytrzyszczce odbudowany od fundamentów ze skarbem Inków w tle Osada VI Oraczy w Bochni – Park Archeologiczny Zabytkowy drewniany kościół Ducha Świętego w Chronowie Zamek w Wiśniczu – jak dojechać? Tuż powyżej zamku w odległości około 100 metrów, znajduje się drewniany dworek Koryznówka – muzeum pamiątek po Janie Matejce. Nieco wyżej położony jest zakład karny, który zajmuje budynki dawnego klasztoru karmelitów bosych. Warto też zajrzeć do muzeum w Nowym Wiśniczu, też nieopodal zamku oraz zwiedzić przepiękne centrum miasteczka. Źródło: tablice informacyjne przy zamku, publikacja Muzeum Okr. w Nowym Sączu – „Zamek w Wiśniczu”. Zobacz na mapie Zamek Kmitów i Lubomirskich w Nowym Wiśniczu: udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Skansen w Dobczycach z Domem Pogrzebowym

Niedawno pisałem o naszych odwiedzinach Zamku Dobczyce, a dzisiaj przybliżę Wam skansen w Dobczycach, który też zobaczyliśmy. Jest to niewielki skansen położony obok zamku na wzgórzu starego miasta i stanowi urokliwą atrakcję turystyczną miasteczka. Skansen w Dobczycach – historia Dobczycki skansen drewnianego budownictwa ludowego został utworzony w 1968 roku. Powstał z inicjatywy miejscowych członków PTTK. Skansen wraz z zamkiem, który też staraniem PTTK został częściowo odbudowany, wchodzi w skład Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach. W skład skansenu wchodzi kilka drewnianych budynków: Karczma „Na Zbóju” z 1830 r. Spichlerz zbożowy z 1863 r. Dom Kultu Pochówkowego Piętrowy kurnik z 1890 r. Dwie wiaty – wozownie Zwiedzanie skansenu w Dobczycach Skansen w Dobczycach jest naprawdę niewielki, wszystkie budynki są zgromadzone obok siebie. Na pierwszy rzut oka można by powiedzieć, że to bardziej rozbudowane dawne gospodarstwo. W budynkach wchodzących w skład skansenu utworzono różne ekspozycje, niekoniecznie pokrywające się z ich pierwotnym przeznaczeniem. Co ciekawe, ekspozycjom towarzyszą odgłosy dawnego życia tworząc w ten sposób wyjątkową atmosferę. Inne skanseny, które opisałem: Skansen Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku Sądecki Park Etnograficzny w Nowym Sączu Dom Kultu Pochówkowego czyli Dom Pogrzebowy Na szczególną uwagę zasługuje Dom Kultu Pochówkowego. Trzeba przyznać, że to dość unikalny obiekt, jeśli chodzi o skanseny architektury drewnianej. W budynku domu pogrzebowego można zobaczyć przedmioty związane z pochówkiem, obrzędami pogrzebowymi. Eksponatem szczególnie zwracającymi uwagę jest zabytkowy karawan konny z II połowy XIX wieku. Są też chorągwie pogrzebowe, ornaty, księgi liturgiczne i inne muzealia. Trupiego klimatu dopełnia wypchany kruk wiszący pod sufitem. Do budowy domu pogrzebowego użyto elementów domu mieszkalnego z 1927 roku. Kurnik – Serownik Piętrowy kurnik z z 1890 r. pierwotnie służył jako serownik. Powiem Wam szczerze, nie wiedziałem że na polskiej wsi istniały budynki typowo przeznaczone do wytwarzania i przechowywania sera. Obiekt został przeniesiony do skansenu ze wsi Brzezowa, leżącej niedaleko Dobczyc. W skansenie służy do ekspozycji narzędzi oraz sprzętów rolniczych i gospodarczych. Karczma Najbardziej imponującym budynkiem w skansenie jest dawna karczma z 1830 r. z Krzyszkowic koło Myślenic. W trzech izbach karczmy prezentowane są tematyczne ekspozycje. Izba „U dobczyckich mieszczan” – ekspozycja jest próbą przedstawienia jak mogła wyglądać mieszkalna izba mieszczan w Dobczycach. Można tu zobaczyć między innymi ubrania, meble oraz wieniec świętych obrazów, których kolekcja była dumą każdego mieszczanina. Izba „dzień powszedni” – to ekspozycja z przedmiotami związanymi z codziennym życiem na wsi, zaspokajaniem potrzeb chłopskiej rodziny. Są tu meble, ubrania, kołyska, różne ozdoby, a nawet szopka krakowska i podwieszona pod sufitem choinka zwana „podłaźniczką” (była prekursorem obecnej choinki bożonarodzeniowej). Izba „rzemiosła” – mieszkańcy Dobczyc żyli przede wszystkim z rzemiosła. W tej izbie można zobaczyć przedmioty wykorzystywane w takich rzemiosłach jak garncarstwo, rzemiosła skórzane, szewstwo, rzemiosła drzewne i włókiennicze. Spichlerz zbożowy – Kuźnia Z Zagórzan koło Łapanowa przeniesiono do skansenu spichlerz zbożowy z 1863 r., w którym urządzono kuźnię. Na ekspozycji można min. zobaczyć palenisko i miech kowalski, narzędzia, kowadło oraz gotowe produkty pracy kowala. Kowalstwo było jednym z najważniejszych rzemiosł, bowiem inne rzemiosła do funkcjonowania potrzebowały wyrobów kowalskich. Kowale cieszyli się dużym szacunkiem, często byli dobrze wykształceni i pełnili również rolę dentystów. Duża wozownia – wiata duża Wozownie, jak nazwa mówi, służyły do przechowywania wozów i innych pojazdów czy maszyn rolniczych. I tak jest dokładnie tutaj – w budynku dużej wozowni zobaczycie między innymi wóz i sanie i kierat konny. Mała wozownia – wiata mała W małej wozowni zgromadzono z kolei narzędzia rolnicze – żarna nożne, pługi, wirówkę do miodu i inne. Może zainteresują Cię również inne wpisy: Kultowy Kopiec Kościuszki w Krakowie i Muzeum Kościuszkowskie Muzeum Bursztynu w Krakowie Kiedyś klasztor, teraz więzienie w Nowym Wiśniczu Bukowiec – gdzie diabeł skały nosił Jak wspomniałem Skansen w Dobczycach jest niewielki, ale z czystym sumieniem mogę go polecić. W sąsiedztwie skansenu są też inne atrakcje – zamek Dobczyce, częściowo zrekonstruowane mury miejskie, zabytkowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela oraz zapora wodna na Rabie tworząca Jezioro Dobczyckie. Tak więc w jednym miejscu macie sporo do obejrzenia. Skansen Dobczyce – cennik i godziny otwarcia Zamek i skansen razem stanowią muzeum. Jeden bilet wstępu uprawnia do wejścia na oba obiekty. Bilety kupicie w kasie na zamku obok skansenu. Cennik biletów wstępu Bilet zwykły to 15 zł, ulgowy – 12 zł, rodzinny 35 zł. Są też różne inne dodatkowe opłaty np. za przewodnika, warsztaty czy zdjęcia okolicznościowe. Co ciekawe, na zamku można rozpalić ognisko – płatne 90 zł w godzinach zwiedzania i 90 zł/godz. po godzinach zwiedzania. Godziny wstępu do skansenu i zamku W miesiącach maj, czerwiec i wrzesień: od środy do niedzieli w godzinach 10:00 – 18:00. W lipcu i sierpniu: od wtorku do piątku 10:00 – 18:00 w soboty i niedziele 10:00 – 19:00 Aktualne informacje znajdziecie na stronie internetowej http://zamek.dobczyce.pl Jak dojechać do skansenu w Dobczycach Po przyjeździe do Dobczyc zaparkowaliśmy na dużym, bezpłatnym parkingu przy stadionie, po północnej stronie zamku. Moim zdaniem to zdecydowanie najlepsza opcja dla większości turystów. Stąd spacerkiem ścieżką prowadzącą przez mały lasek weszliśmy na zamkowe wzgórze, gdzie znajduje się skansen. Na wzgórze można jednak dostać się też od wschodniej strony, ulicami Kazimierza Wielkiego lub Przedbronie, drogą (pieszo) prowadzącą przez zrekonstruowaną bramę wjazdową do starego miasta. Można też z ulicy Kazimierza Wielkiego wejść schodami prowadzącymi pod kościół św. Jana Chrzciciela. Lokalizację skansenu w Dobczycach i pozostałych atrakcji możecie zobaczyć na mapie. udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Pałac Dąmbskich w Wojniczu i zegary słoneczne

Mógłby być perłą miasteczka i miejscem, w którym rozkwita kultura i sztuka. W ostateczności mógłby być centrum hotelowo-restauracyjnym. Niestety nie jest. Opuszczony marnieje czekając na księcia z bajki, który sypnie groszem i zbuduje tu swoje małe królestwo. Oto Pałac Dąmbskich w Wojniczu. Pałac Dąmbskich w Wojniczu i jego historia Prawdopodobnie na miejscu pałacu Dąmbskich stał wcześniej dwór właścicieli Zamościa. W nim to po Powstaniu Listopadowym spotykali się spiskowcy, wśród których byli Edward Dembowski i Jan Tyssowski oraz emisariusze Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Przygotowywano tutaj powstanie narodowe/krakowskie w 1846 roku, przez co aresztowano Władysława Dąmbskiego i osadzono w więzieniu na 2 lata. Dwór był również pomocny w okresie powstania styczniowego. Na miejscu wspomnianego pałacu w 1876 roku wybudowano Pałac Dąmbskich. Neogotycki styl pałacu Budowę zainicjował Władysław Dąmbski a pałac w stylu angielskiego neogotyku zaprojektował Karol Polityński. Budynek jest na planie wydłużonego prostokątu, dwutaktowy i podpiwniczony. Na osi frontowej fasady znajduje się ryzalit (występ w elewacji budynku, popularny w pałacach, często z wejściem) z głównym wejściem, z tyłu kolumnowy portyk – galeria z arkadami. Pałac ozdobiony jest na bocznych elewacjach neogotyckimi schodkowymi balustradami, wieżyczkami na narożnikach podpartych szkarpami w kształcie baszt zwieńczonych krenelażami, ostrołukowymi oknami oraz prostokątnymi zamkniętymi oślimi grzbietami. Dach jest dwuspadowy, kryty dachówką. Wnętrza pałacu nie widziałem, bo budynek jest niedostępny dla zwiedzających. Według opisu w holu mają znajdować się schody z ozdobną balustradą skręcone wokół toskańskiej kolumny podpierającej żeglaste sklepienie. Pomieszczenia w piwnicy i na parterze są przesklepione. Zegary słoneczne Na elewacji budynku znajdują się 3 zegary słoneczne. Elewacja nie jest w najlepszym stanie, ale wydaje mi się, że dobrze je zlokalizowałem, Jeśli się mylę, to mnie poprawcie. Po południowej stronie budynku zauważyłem też wolnostojący zegar słoneczny. Interesujące, że w XIX wieku na dworze korzystano jeszcze ze słonecznych zegarów, chyba że pełniły bardziej funkcję ozdobną niż praktyczną. Jak ktoś jest zorientowany w temacie, proszę o wypowiedź w komentarzu. Park dworski i muszla koncertowa Dookoła dworu rozciąga się park dworski z XIX wieku, który jednak nie wygląda już jak w pierwotnym założeniu. Drzewa występujące w parku to min. dęby, lipy, iglicznia cierniowa, platany i tulipanowce. Niektóre drzewa są naprawdę potężne z imponującymi obwodami. W parku znajduje się też muszla koncertowa. Nie wiem, czy należała do pałacu czy powstała później. Pałac zmieniał swoich właścicieli. Był własnością Jordanów, po których bankructwie został przejęty przez starostwo w Brzesku. Od 1936 roku do lat powojennych działała w nim szkoła rolnicza, potem internat i przedszkole. Na początku lat 90-tych budynek został opuszczony. W 2011 roku pałac Dąmbskich wraz z 7 hektarami parku gmina Wojnicz wykupiła od starostwa Tarnów. Gmina chce wyremontować pałac i pozyskać dofinansowanie na ten cel. W 2015 roku skierowała do mieszkańców ankietę w celu skonsultowania pomysłów na wykorzystanie obiektu. Czy to się uda i samorząd przywróci pałac do życia, czas pokaże. W sąsiedztwie pałacu na terenie kompleksu parkowego znajdują się jeszcze inne budynki min. willa modernistyczna. Niedawno zbudowano też plac zabaw dla dzieci. Przy bramie wjazdowej do parku stoi neogotycka dozorcówka z 1874 roku. We wpisie wykorzystałem informacje z tablicy informacyjnej przy pałacu. Zapraszam Cię też do innych tekstów na blogu: Film o murach obronnych Tarnowa Ruiny zamku w Tarnowie na Górze Marcina Ruiny zamku Leliwitów w Melsztynie Malowana kwiatami wieś Zalipie Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach Jak dojechać do Pałacu Dąmbskich Pałac Dąmbskich w Wojniczu położony jest w południowej części miasta (ul. Konopnickiej), przy drodze Wojnicz-Zakliczyn. W Wojniczu na światłach przy rynku skręcamy na południe (na Zakliczyn/Czchów/Nowy Sącz) i pół kilometra dalej po lewej stronie zobaczymy park z pałacem w głębi. Możemy wjechać w drogę wewnętrzną i zaparkować na parkingu w parku. Lokalizacja pałacu na mapie: udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Bima i ulica Żydowska w Tarnowie, czyli historia tarnowskich Żydów

Z Tarnowem od wieków związani byli Żydzi. Jeszcze przed II wojną światową stanowili niemal 50% ludności miasta. To już historia, a o dawnej obecności Żydów w Tarnowie świadczy wiele miejsc, z których najsłynniejsze to tarnowska Bima i ulica Żydowska. Historia Żydów w Tarnowie Obecność Żydów w Tarnowie została odnotowana po raz pierwszy w 1445 roku – 115 lat po założeniu miasta (1330 r.). Pod koniec XV wieku Żydzi mieli w Tarnowie kramy handlujące suknem i zamieszkiwali 12 domów przy ulicy Żydowskiej. W Polsce były miasta należące do króla oraz miasta prywatne, nadawane przez króla różnym zasłużonym osobom. Tarnów był właśnie takim prywatnym miastem. Jego właściciele uważali działalność Żydów za korzystną dla miasta i nadawali im różne przywileje. Wiadomo, że w 1581 roku w Tarnowie funkcjonowała już gmina Żydowska a książę Konstanty Ostrogski opiekował się cmentarzem i bóżnicą żydowską. Sam nawet rozsądzał spory wśród Żydów, wyłączając ich spod miejskiego sądownictwa. Wtedy też był to najlepszy okres rozwoju miasta. W XVII wieku swoich praw zaczęli domagać się katoliccy mieszczanie rywalizując z Żydami. W rezultacie tego raz jedna raz druga grupa uzyskiwała przychylność włodarzy Tarnowa. Przyszedł potop szwedzki, Tarnów dotknęły też zarazy, pożary (zmarło prawie 90% populacji Tarnowa, spłonął ratusz, kolegiata, synagoga) i miasto straciło blask. Pod koniec stulecia przy ulicy Żydowskiej mieszkało 200 Żydów. XVIII wiek przyniósł kolejne najazdy, zarazy i pożary. Spłonęły wszystkie żydowskie domy przy rynku. Książę Paweł Sanguszko ułatwił wtedy Żydom budowę nowych domów, chociaż obłożył ich większymi podatkami. Ludność żydowska zaczęła mocno rosnąć i rozwijać biznesy, co powodowało protesty chrześcijańskich mieszkańców Tarnowa. W 1785 roku aż 75% mieszkańców miasta stanowili Żydzi. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Tarnów znalazł się na galicyjskiej prowincji a Żydzi podlegli prawu austriackiego zaborcy. Z jednej strony zrównano ich z innymi obywatelami, z drugiej strony zostały na nich nałożone pewne restrykcje podatkowo-obywatelskie. Zobacz też inne ciekawe miejsca w Tarnowie: Deser w tramwaju – Cafe Tramwaj Ruiny zamku na Górze Marcina Muzeum w tarnowskim ratuszu W drugiej połowie XIX wieku Galicja zdobyła większą autonomię, a Żydzi zostali obywatelami z pełnymi prawami. Liczebność Żydów w Tarnowie zaczęła wzrastać a Tarnów zaczął ponownie się rozwijać. W mieście działał ruch syjonistyczny, którego celem było utworzenie nowego państwa żydowskiego. Ciekawostka: W 1898 roku tarnowscy Żydzi założyli pierwszą żydowską osadę w Palestynie. W 1900 roku 40% mieszkańców Tarnowa stanowili Żydzi. Społeczność żydowska była podzielona na różne ugrupowania, które czasami się ze sobą ścierały. W mieście powstawały żydowskie instytucje z różnych dziedzin życia (kulturalne, religijne, sportowe, szkoły itp.). W 1921 roku Tarnów liczył 35400 mieszkańców, z czego Żydzi stanowili 30% mieszkańców (10223 osoby), chociaż więcej, bo aż 45% ludności określiło się wyznania mojżeszowego. Poniżej film przedstawiający Tarnów w 1928 roku, na którym można zobaczyć jak rozbudowywał się Tarnów i Mościce, funkcjonujący w Tarnowie tramwaj jak i obecność Żydów w Tarnowie: II wojna światowa i tragiczny koniec tarnowskich Żydów Kiedy wybuchła II wojna światowa w Tarnowie mieszkało ponad 25000 Żydów. Niemcy dotarli do Tarnowa 8 września 1939 roku i sukcesywnie poddawali ludność żydowską coraz większym opresjom jak min. zajęcie przedsiębiorstw, kont bankowych, nakaz noszenia opaski z gwiazdą, przesiedlenia. W okolicy rynku Niemcy utworzyli żydowską dzielnicę, do której przesiedlali Żydów z innych miejscowości – łącznie 40000 osób. W czerwcu 1942 roku Niemcy dokonali pierwszego „wysiedlenia”, mordując i wywożąc do obozów koncentracyjnych ok. 20000 Żydów. Po tej akcji z dzielnicy Żydowskiej Niemcy utworzyli getto i dokonywali kolejnych czystek. Ostatni Żydzi zostali wywiezieni do Auschwitz w lutym 1944 r. W ten sposób zakończyła się kilkusetletnia historia obecności Żydów w Tarnowie. Jak jednak wiadomo, historia nigdy się nie kończy. Tarnów jest miastem odwiedzanym przez wycieczki z Izraela i można powiedzieć, że w 2018 roku po raz pierwszy po wojnie Żydzi wrócili do Tarnowa. Przy Placu Bohaterów Getta otwarta została prawdziwie żydowska, koszerna kawiarnia „The Nosh – Kosher Cafe„. W kawiarni mieści się też galeria sztuki. Miejsca pamięci Żydów w Tarnowie O historii Żydów w Tarnowie świadczy wiele miejsc, które warto zobaczyć. Oto najważniejsze z nich: Bima Bima to pozostałość po najstarszej murowanej synagodze tarnowskiej, wybudowanej po 1661 roku. Jest to centralne miejsce synagogi, podium z którego odczytywane są fragmenty Tory. Świątynia została w 1939 r. podpalona i rozebrana przez Niemców. Zachowała się tylko bima – cztery kolumny z fragmentem sklepienia, którą okryto zadaszeniem w 1987 r. Obecnie pod bimą odbywają się artystyczne występy podczas Dni Pamięci Żydów Galicyjskich. Bima znajduje się po północno-wschodniej stronie rynku, na/przy Skwerze Starej Synagogi, gdzie możecie przysiąść na ławeczce. Możecie tu łatwo spotkać Romów, którzy również są związani z historią Tarnowa. Ulica Żydowska i Wekslarska Zaraz po sąsiedzku z bimą znajduje się ulica Żydowska i równoległa do niej ul. Wekslarska z kamienicami z XVII i XVIII w. To tutaj zaczęli się osiadać Żydzi w Tarnowie. Z biegiem czasu ludność żydowska zamieszkała również w innych dzielnicach miasta, ale ulica Żydowska i Wekslarska pozostały takim symbolem, również ze względu na swoją specyficzną zabudowę. Przy ulicy Żydowskiej znajduje się brama na skwer z zachowaną bimą. Nad bramą widnieje tablica z napisem po hebrajsku, polsku i angielsku – „Ocalałe szczątki zabytkowej synagogi z XVII wieku zniszczonej przez Niemców„. W ścianę kamienicy przy ulicy Żydowskiej wmurowano tablicę upamiętniającą zagładę tarnowskich żydów z napisem po polsku i hebrajsku: „W czerwcu 1942 r. Niemcy rozpoczęli zagładę tarnowskich Żydów. Krew tysięcy mordowanych spłynęła na bruk uliczny„. Przy witrynach niektórych sklepów i zakładów usługowych możecie też zobaczyć stare żydowskie szyldy. Mykwa – żydowska łaźnia Pomiędzy ulicami Waryńskiego i Dębowej znajduje się budynek żydowskiej łaźni w mauretańskim stylu. Łaźnia została zbudowana w 1902 roku i była użytkowana wyłącznie przez Żydów. Miała kiepską opinię, między innymi ze względu na kulejącą higienę. W czasie wojny Niemcy wykorzystywali łaźnię do dezynfekcji i kąpieli więźniów skierowanych do obozu koncentracyjnego. Po wojnie łaźnia służyła różnym celom, a od lat 90-tych mieszczą się w niej różne lokale usługowo-handlowe, przez co słychać wiele głosów o dewastacji tego budynku. Z placu Bohaterów Getta w sąsiedztwie budynku mykwy 14 czerwca 1940 roku wyruszył pierwszy masowy transport do obozu koncentracyjnego Auschwitz w Oświęcimiu. Nie byli to Żydzi, tzn. w transporcie była jakaś grupa Żydów, ale był to transport 753 więźniów z tarnowskiego więzienia, w którym Niemcy przetrzymywali więźniów politycznych. Przed wywozem więźniowie zostali poddani kąpieli w łaźni. Po zachodniej stronie łaźni, na Placu Więźniów KL Auschwitz, stoi pomnik upamiętniający te zdarzenia. Ciekawostką jest to, że obecnie na piętrze budynku łaźni znajduje się restauracja serwująca żydowskie dania, która brała udział w Kuchennych Rewolucjach Magdy Gessler. Miałem okazję raz być w tej restauracji i polecam. Wnętrzu czegoś moim zdaniem brakuje, może to specyficzny klimat tego miejsca, ale jedzenie smaczne. Cmentarz żydowski U zbiegu ulic Słonecznej i Starodąbrowskiej na obszarze ponad 3 hektarów znajduje się kirkut, czyli cmentarz żydowski. Jest to jeden z najstarszych cmentarzy na południu Polski, został założony po 1580 r. Oprócz tradycyjnych mogił znajduje się tu masowy grób zamordowanych Żydów z tarnowskiego getta oraz pomnik ze złamanej kolumny pochodzącej z ruin Nowej Synagogi. Jeśli jesteście chętni zwiedzić cmentarz żydowski, musicie za kaucją wypożyczyć klucze do bramy cmentarza w Tarnowskim Centrum Informacji lub Muzeum Okręgowym. Obecnie trwa remont cmentarza, po którym będzie udostępniony turystom. Poniżej film sprzed kilku lat o tarnowskim kirkucie: To co napisałem to zaledwie wstęp do tematu. Jeśli jesteście nim bardziej zainteresowani, zachęcam do zgłębiania we własnym zakresie, oraz odwiedzin tych i innych miejsc w Tarnowie. Pisząc artykuł skorzystałem z tablic informacyjnych przy przedstawianych obiektach. Zapraszam Cię do przeczytania również innych artykułów: Zabytkowy kościół w Tropiu malowniczo położony nad Dunajcem Diable Skały w Bukowcu Baszta w Czchowie – ruiny zamku Zdjęcia z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie Lokalizacja Bimy i ulicy Żydowskiej na mapie. Łatwo znajdziecie również inne miejsca. udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Królewski Zamek w Czorsztynie

Nad jeziorem Czorsztyńskim stworzonym na Dunajcu, u podnóża Pienin, górują dwa zamki – zamek w Czorsztynie oraz zamek w Niedzicy. W tym wpisie opowiem wam o królewskim Zamku Czorsztyn. Historia zamku Czorsztyn Drewniana warownia Wronin Jest wiek XIII. Przez Czorsztyn wiedzie jeden z dwóch szlaków prowadzących na Węgry. Na czorsztyńskim wzgórzu nad Dunajcem powstaje drewniana warownia Wronin strzegąca granicy i szlaku. Podobno w 1241 roku, podczas najazdu tatarskiego, w warowni ukrył się Bolesław Wstydliwy z Kingą. Jako pierwszego właściciela zamku w roku 1246 Jan Długosz wskazuje Piotra Wydżgę, herbu Janina. Historycy jednak uznają, że te informacje nie są pewne, gdyż dopiero dokument z 1320 roku mówi o warowni Wronin w Czorsztynie. Murowany zamek Na miejscu drewnianej warowni, w XIV wieku podczas panowania Kazimierza Wielkiego, powstaje murowany, obecny zamek w Czorsztynie. Zamek usytuowany na skale nad Dunajcem, który stanowił granicę z Węgrami, pozwalał patrolować okolicę doliny Dunajca. Nieopodal, po drugiej stronie rzeki w Niedzicy, Węgrzy wznieśli swój zamek. Z końcem XIV wieku zamek stał się siedzibą starosty, który był przedstawicielem króla i miał zarządzać królewskimi dobrami. Na zamku w Czorsztynie trzykrotnie gościł Kazimierz Wielki, a w 1370 roku Ludwik Węgierski. Na przełomie XIV i XV w. zamek przeszedł na własność Zawiszy Czarnego. Na dwa lata zamek przejęli banici. Z twierdzy wypędził ich w 1402 roku Władysław Jagiełło, który potem był częstym gościem na zamku. Powstanie chłopskie W XVII wieku zamek został rozbudowany przez czorsztyńskiego starostę Jana Baranowskiego. Ciemiężył on bardzo poddanych chłopów i był uznawany za złego pana. W 1651 roku na Podhalu wybuchło powstanie chłopskie. Z powstańcami chłopskimi zamek zajął jeden z przywódców powstania – Aleksander Kostka Napieralski. Wzywał chłopów do walki obiecując im swobody, niby w imieniu króla. Na blogu opisałem też inne zamki w Małopolsce, między innymi: Zamek w Nowym Sączu Ruiny zamku w Melsztynie Zamek w Nowym Wiśniczu Powstanie chłopskie było jednak sabotażem przeciwko Rzeczypospolitej, która walczyła z powstaniem kozackim. Zamek szybko został odbity przez wojska krakowskiego biskupa Piotra Gembickiego. W zasadzie to chłopi sami wydali swoich przywódców. Napieralski został poddany torturom, następnie nabity na pal i poćwiartowany. Miłosierna kara, prawda? Rozbiory i upadek zamku W 1665 roku na zamek w Czorsztynie zawitał król Jan Kazimierz, uciekający przez Szwedami. Od XVIII wieku zamek zaczął podupadać. Przyczyniły się do tego rozbiory. W 1734-1735 r. zamek został splądrowany przez rosyjskie wojska. W latach późniejszych wpadł w ręce konfederatów barskich, wypartych potem przez wojska austriackie. Od 1763 do 1797 roku zamek był własnością ostatniego starosty Józefa Potoka. W tym czasie piorun spowodował pożar, który strawił dach zamku co przypieczętowało upadek twierdzy. Po śmierci Józefa Potoka zamek przejęli Austriacy. W 1921 r. Stanisław Konstanty Drohojowski utworzył pierwszy w Polsce rezerwat zupełny, nazwany „Zamek Czorsztyn”, obejmujący górę zamkową. Rodzina Drohojowskich Rok 1819 przyniósł kolejną zmianę właściciela zamku Czorsztyn. Została nim rodzina Drohojowskich, której Austriacy sprzedali twierdzę. Próbowali oni zapobiec dalszemu niszczeniu ruin zamku, jednak pomijając mniejsze prace nie przeprowadzili poważnego remontu zamku. Zapewne z powodu braku środków. Drohojowscy byli właścicielami zamku aż do 1945 r. Wtedy to na mocy Dekretu o Reformie Rolnej zamek przeszedł na własność Państwa. Zamek w Czorsztynie dzisiaj Pierwsze prace zabezpieczające zamek przeprowadzono w latach 50-tych i prowadzone były aż do lat 80-tych przez kierownictwo Odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu. Kolejną zaawansowaną renowację od 1989 r. prowadzi Pieniński Park Narodowy. W 1996 r. zamek został udostępniony turystom, jednak nadal wymaga wielu prac remontowych. Zamek w Czorsztynie został częściowo, w niezbędnym stopniu zrekonstruowany. Zachowany został charakter ruin, ale budowla jest na tyle odnowiona, że znajdują się w niej sale z ekspozycją muzealną (to przede wszystkim plansze multimedialne przedstawiające historię zamku i regionu oraz kilka artefaktów). Zamek posiada trzy poziomy zwane zamkiem dolnym, średnim i górnym. Z zamku górnego rozlega się widok na jezioro Czorsztyńskie wraz z zaporą i zamkiem w Niedzicy. W tle widać góry. W sklepiku na zamku możecie też kupić mniejszy lub większy pamiątkowy drobiazg. Zamek można zwiedzać od 1 maja do 30 września w godzinach 9:00-18:00 oraz od 1 października do 30 kwietnia w godzinach 10:00-15:00. Bilety kosztują kilka zł za osobę. Przygotowując artykuł skorzystałem z informacji zawartych na tablicach informacyjnych ekspozycji zamkowych. Zapraszam Cię do przeczytania również innych artykułów: Historia Żydów w Tarnowie Ekomuzeum w Sobolowie niedaleko Bochni Wąwóz Homole w Pieninach Atrakcje Pienin, Gorców i okolic – film Dojazd do zamku My jechaliśmy do Czorsztyna od strony Krościenka nad Dunajcem. W Krośnicy skręcamy na Czorsztyn. Po niecałych 2 km jazdy pod górkę skręcamy w prawo na drogę (ulicę zamkową) prowadzącą do zamku w Czorsztynie (jest znak kierujący na zamek). To kolejne 2 km. Można je pokonać na piechotę, bowiem znajduje się tutaj mały, bezpłatny parking z drewnianymi ławeczkami i stołem. My, podobnie jak większość ludzi, zdecydowaliśmy się podjechać samochodem bliżej, na płatny parking przy budynku kasy biletowej. Parking i kasa znajduje się ok. 400 metrów od zamku, które trzeba pokonać pieszo. Jeśli macie czas, możliwości i chęci to polecam jednak zaparkować wcześniej za darmo i te niecałe 2 km przejść pieszo. Przynajmniej w sezonie. Trasa na spacer jest całkiem przyjemna a tymczasem na płatnym parkingu był taki ścisk, (parkingowy kierował ruchem) że samochody były stłoczone niemal drzwi do drzwi. Ledwo można było wyjść/wejść z auta, a i o stłuczkę łatwo. Po zwiedzeniu zamku w Czorsztynie przeprawiliśmy się przez jezioro Czorsztyńskie statkiem i zwiedziliśmy też zamek w Niedzicy. Ale o tym w następnym artykule. Lokalizacja zamku Czorsztyn na mapie: udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Tajemnice Tarnowa – mury obronne

Jak każde znaczące miasto Tarnów posiadał niegdyś mury obronne z basztami. Z biegiem czasu niestety uległy one zniszczeniu, degradacji i włączeniu w zabudowę Tarnowa. Mimo to zachowały się ich pozostałości. Jaka jest historia tej budowli i gdzie można zobaczyć resztki tarnowskich murów? Zobacz profesjonalnie wykonany film, podzielony na kilka części, wyjaśniający tajemnice murów obronnych Tarnowa. Sam bywam w Tarnowie i dowiedziałem się wiele ciekawych informacji na temat często mijanych miejsc. Może okaże się, że uliczka którą chodzisz codziennie do pracy lub szkoły skrywa jakieś tajemnice? Uzmysłowiłem sobie jak mało znamy historię naszych bliskich i dalszych okolic. Cz. 2.Cz. 3.Cz. 4.udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Zamek Królewski w Niepołomicach to „Drugi Wawel”

Zamek Królewski w Niepołomicach i Puszcza Niepołomicka to dwie rzeczy, z którymi kojarzyły mi się Niepołomice. Pomimo tego, że Niepołomice leżą mniej więcej tylko pół godziny drogi samochodem od mojego domu, jakimś cudem jeszcze tam nie byłem. Przyszła więc chwila, kiedy spakowaliśmy się rodzinką do naszych 4 kółek i wyruszyliśmy zobaczyć zamek w Niepołomicach. Zamek Królewski w Niepołomicach – historia Zacznijmy od odrobiny historii. Zamek w Niepołomicach swoje powstanie zawdzięcza królowi Kazimierzowi Wielkiemu, który w latach 1333-1370 właśnie tutaj, na skarpie pradoliny Wisły, wzniósł zamek obronno-myśliwski. Zamek miał wtedy 3 wieże, budynki tworzące skrzydło wschodnie i południowe oraz mury okalające dziedziniec. Do obsługi zamku i jego dworu powstała osada, czyli obecne miasto Niepołomice, a w latach 1350-1358 wzniesiono kościół parafialny pod wezwaniem Tysiąca Męczenników. Oryginalny akt erekcyjny-donacyjny kościoła można zobaczyć w muzeum na zamku w Niepołomicach. Tak na marginesie wszędzie piszą o skarpie pradoliny Wisły, więc napisałem i ja. Tylko co to jest ta pradolina? Sprawdziłem to i mam nadzieję, że w miarę poprawnie uproszczony sposób to opiszę. Zamek w Niepołomicach na skarpie pradoliny Wisły Pradoliny powstały kiedy tysiące lat temu lodowiec opuszczał tereny Polski (czy szerzej Europy). Wody z topniejącego lądolodu oraz zwykłe rzeki tworzyły koryta, którymi płynęły na wschód lub zachód, czyli nie tak jak teraz – z południa na północ. Działo się tak, ponieważ cofający się lodowiec tworzył barierę na północy a na południu barierą były góry. I właśnie na brzegu-skarpie takiej pradoliny, którą teraz płynie Wisła, stoi zamek w Niepołomicach. Okres świetności zamku w Niepołomicach Według kronikarza Jana Długosza, podczas panowania Jagiellonów Niepołomice były „drugą stolica Polski” a zamek „drugim Wawelem”. Zamek w Niepołomicach swój złoty okres przeżył za czasów panowania Jagiellonów. Bardzo upodobał go sobie król Władysław Jagiełło, który wyruszał stąd na polowania w Puszczy Niepołomickiej. W Niepołomicach też najpierw świętował zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem i dopiero potem wrócił do Krakowa. Za czasów jego panowania na zamku zwoływano zjazdy koronne i organizowano sądy. W pierwszej połowie XVI w., za czasów króla Zygmunta I Starego, zamek mocno przebudowano do postaci czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Niestety wkrótce po tym, w roku 1550, budowlę strawił pożar. O randze zamku królewskiego w Niepołomicach świadczy to, że w ciągu następnych kilkunastu lat został odbudowany i przebudowany zarazem przez króla Zygmunta Augusta. Zamek rozbudowano o klatki schodowe i krużganki, a po jego południowej stronie założono włoskie „Ogrody Królowej Bony„. Zamek w Niepołomicach i czasy mordoru Od końca XVI stulecia zamek często zmieniał właścicieli, którymi byli Curyłowie, Braniccy i Lubomirscy. W latach 1635-1637 wymieniono krużganki na wczesnobarokowe. No i przyszedł nieszczęsny potop szwedzki w 1655 r. Najeźdźcy złupili i zniszczyli miasto, kościół, a z zamku zrobili magazyn. W XVIII w. zamek w Niepołomicach ponownie wszedł w królewskie władanie, jednak nie doczekał się generalnego remontu. W czasie rozbioru Polski w 1772 r. miasto i zrujnowany zamek przejęli Austriacy. Zaborcy częściowo rozebrali budowlę a częściowo przebudowali – min. wznosząc „salę akustyczną” a od strony miasta nadając zamkowi klasycystyczny wygląd. Niestety zamek służył wtedy za koszary oraz miejsce ćwiczeń konnicy. Od II połowy XIX w. do I wojny światowej zamek pełnił funkcję mieszkaniową i magazynową. Może zainteresują Cię też inne zamki, które opisałem: Pięknie położony zamek w Dobczycach nad Jeziorem Dobczyckim Zamek w Dębnie i Biała Dama Częściowo zrekonstruowany zamek w Czchowie Zamek w Czorsztynie nad Jeziorem Czorsztyńskim W okresie międzywojennym przebudowano dach zamku z formy mansardowej na dwuspadowy, a po frontowej stronie założono park miejski. Wydawało się, że II wojnę światową niepołomicki zamek przejdzie obronną ręką i prawie się udało. Wycofujący się Niemcy wysadzili bowiem skład amunicji na zamku dokonując w ten sposób częściowych zniszczeń. Odbudowa zamku w Niepołomicach Po zakończeniu wojny zamek w Niepołomicach został odrestaurowany – wyremontowano skarbiec, salę rycerską i salę akustyczną. Swoją siedzibę na zamku miało wiele instytucji publicznych min. poczta, liceum, izba porodowa, miejska łaźnia, centrum kultury, biblioteka. W 1991 r zamek przejęła Gmina Niepołomice i do 2007 r. przeprowadzono kompleksową renowację. Obecnie na zamku mieści się hotel z restauracją, a część przeznaczono do zwiedzania. Zamek Królewski w Niepołomicach – zwiedzanie Według legendy król Stefan Batory podczas polowania w Puszczy Niepołomickiej zranił tura strzałą. Ścigając zwierzę oddalił się od innych uczestników polowania i wtedy ranny tur niespodziewanie zaatakował króla. Justynka – córka leśniczego, strzałem z kuszy zabiła tura, ratując tym samym życie króla. Po przyjeździe do Niepołomic zaparkowaliśmy na parkingu obok kościoła pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników. Po obejrzeniu kościoła z zewnątrz i wizycie w jego sieni ruszyliśmy przez rynek w stronę zamku. Wszystko jest zaraz po sąsiedzku, bowiem Niepołomice są niewielkim miasteczkiem. Na niepołomickim rynku znajduje się fontanna z pomnikiem odważnej Justynki, z którą wiąże się legenda. Postać Justynki trzyma w ręce kuszę, a pod stopami ma głowę tura. Ogrody Królowej Bony i Osada Podegrodzie Zanim przekroczyliśmy mury zamku postanowiliśmy zobaczyć położone obok „Ogrody Królowej Bony” i Osadę Podegrodzie. Ogrody Królowej Bony, jak można się domyślić, swoją nazwę zawdzięczają królowej Bonie, która zleciła ich założenie. Mają formę labiryntu z bukszpanowego żywopłotu z umieszczonymi gdzieniegdzie ławeczkami do siedzenia. Ogrody umiejscowione są po południowej stronie zamku i będziecie je mijać idąc od rynku do zamku. Przy wejściu do ogrodów stoi rzeźba trzech żurawi. Żurawie są dziełem prof. Bronisława Chromego, który jest autorem wielu znanych dzieł jak np. pomnik Smoka Wawelskiego w Krakowie czy pomnik psa Dżoka pod Wawelem. Bronisław Chromy podarował rzeźbę żurawi Niepołomicom w 2005 r. Między zamkiem a ogrodami biegnie alejka prowadząca do Osady Podegrodzie, w której znajduje się kilka drewnianych budynków. Można je zobaczyć na zewnątrz, wnętrza nie są do zwiedzania. Z tego co wiem w osadzie działa lodziarnia-cukiernia, jednak podczas naszej wizyty była nieczynna, podobnie zresztą jak wc na terenie zagrody. Przed wejście do osady, na rozstaju alejki powita Was kapliczka św. Franciszka. Tor przeszkód dla koni Zaraz obok zagrody, po wschodniej stronie zamku, znajdują się Niepołomickie Błonia, gdzie można odpocząć. Zaskoczeniem dla nas było to, że są tu też dwa stadiony dla koni. Wybaczcie, nie znam się na koniach, zawodach konnych i terminologii, ale jeden obiekt bezpośrednio sąsiadujący z zamkiem wygląda na stadion do zawodów konnych w skokach przez przeszkody a drugi na tor treningowy z przeszkodami. Miło tu, ale pora już na zamek. Wracamy alejką, którą tu przyszliśmy. Po drodze, w narożniku zamkowego ogrodzenia, odkrywamy Dąb Jana Pawła II, który wyrósł z nasiona Dębu „Chrobry”. Zamek w Niepołomicach – zwiedzanie Tajemnicza siła czakramu na zamku Podobno na zamku w Niepołomicach znajduje się czakram, czyli punkt energetyczny w ziemi o szczególnie silnym promieniowaniu. Czakramy mają mieć silny, pozytywy wpływ na duchowość i ciało człowieka. Często w takich miejscach silnego promieniowania zakładano świątynie czy właśnie zamki. Najbardziej znany czakram w Polsce znajduje się na Wawelu. Wejście do zamku znajduje się po zachodniej, a raczej południowo-zachodniej stronie, naprzeciwko parku miejskiego im. Andrzeja Wimmera. Przechodząc przez zamkową bramę, moją uwagę zwróciła „brona”, czyli opuszczana drewniana krata. Wejście na dziedziniec i krużganki zamku w Niepołomicach jest bezpłatne. Nic dziwnego, że zamek nazywany jest „drugim” lub „małym Wawelem”, bowiem widok na dziedzińcu bardzo przypomina ten z Wawelu. Na zamku znajduje się centrum konferencyjne z hotelem i restauracją. Jeśli ktoś jest więc zainteresowany, może spędzić noc na zamku. Część przeznaczona do zwiedzania znajduje się na piętrze. Po wejściu przez bramę na dziedziniec trzeba skierować się w prawo i po schodach wejść na piętro, następnie krużgankiem przejść do północno-zachodniego narożnika. Tam znajduje się kasa i wejście na wystawy (+ toalety) Skarby Niepołomickiej Parafii Zaczęliśmy od wystawy „Skarby Niepołomickiej Parafii”, gdzie zgromadzono parafialne zabytki jak przedmioty i szaty liturgiczne czy dokumenty królewskie i papieskie. Prawdopodobnie najcenniejszym z nich jest Akt Erekcyjny Króla Kazimierza Wielkiego z 4 października 1358 r., dotyczący parafialnego kościoła pod wezwaniem Tysiąca Męczenników w Niepołomicach. Sukiennice w Niepołomicach 2 Kolejna wystawa na zamku to „Sukiennice w Niepołomicach 2”. W kilku salach można tu zobaczyć obrazy i rzeźby z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. Tematyka dzieł dotyczy przede wszystkim tematyki narodowej. Sale Łowieckie i trofea myśliwskie Interesujące, zwłaszcza dla dzieci, mogą być sale łowieckie, w których można zobaczyć między innymi wypchane zwierzęta. Niestety część gablot była jeszcze pusta. Dowiedziałem się, że sale były modernizowane i jeszcze nie zdążono umieścić części eksponatów na ekspozycji. Możliwe, że jeśli Wy się wybierzecie na zamek wszystkie eksponaty wrócą na swoje miejsce. Oprócz zwierząt zobaczycie przedmioty związane z myślistwem – broń, rogi sygnałowe, dokumenty i inne. Theatrum Pictorium – Teatr Malarstwa Na tej wystawie w 4 salach zgromadzono dzieła sztuki europejskiej z okresu od XII do XX wieku. Wiodącą liczbę wśród nich stanowią portrety. Niestety na tej wystawie nie byliśmy. Odbywały się tu chyba jakieś zajęcia grupowe i ostatecznie tak wyszło, że tej wystawy nie zobaczyliśmy. Gabinet Włodzimierza Puchalskiego Gabinet Puchalskiego to ekspozycja poświęcona temu znanemu przyrodnikowi. Niestety tak się złożyło, że gabinet Puchalskiego też nam umknął. Tak to czasem bywa na wycieczkach z dzieckiem. Umknęła nam też znana figura rycerza obok zamku. Ale jeszcze tu wrócimy i nadrobimy braki :) Zamek w Niepołomicach – godziny zwiedzania i cennik Muzeum na niepołomickim zamku czynne jest w każdy dzień tygodnia oprócz poniedziałku: od maja do września w godz. 10:00-18:00 od października do kwietnia w godz. 10:00-17:00 Cennik biletów (z 2023 r.): bilet normalny na wszystkie wystawy – 20 zł bilet ulgowy na wszystkie wystawy – 14 zł bilet rodzinny (już od 3 osób) – 40 zł bilet na pojedyncze wystawy, w zależności od wystawy – 5 lub 10 zł pełny, 3 lub 6 zł ulgowy Muzeum Fonografii w Niepołomicach Po wizycie w zamku wpadliśmy na małe co nieco do restauracji „Jakubowe Smaki” przy rynku. Było całkiem smacznie, ze swojego doświadczenia dajemy „łapkę w górę” :) Potem udaliśmy się do Muzeum Fonografii, znajdującego się zaraz obok zamku po jego północno-wschodniej stronie. W budynku mieści się Małopolskie Centrum Dźwięku i Słowa, Muzeum Fonografii, kino Ważka i kawiarnia Kawka. W Muzeum Fonografii w kilku salach zgromadzone są urządzenia do zapisywania i odtwarzania dźwięku. Sale reprezentują różne dziesięciolecia i są urządzone w ich stylu. Wygląda to kapitalnie i tworzy świetny klimat. Przechodzimy z sali do sali, począwszy od przełomu XIX i XX wieku aż do lat 90-tych. Na końcu czeka sala ze stanowiskami z gramofonami i kolekcją płyt do odsłuchu. O wszystkim szerzej napiszę w osobnym wpisie. Moim zdaniem Muzeum Fonografii jest mocnym punktem na mapie atrakcji Niepołomic i warto tu przyjść. Kopiec Grunwaldzki w Niepołomicach Na koniec dzisiejszej wizyty zostawiliśmy sobie Kopiec Grunwaldzki w Niepołomicach, na który wybraliśmy się piechotą. Przed spacerem wpadliśmy na lody do lokalu LodyLody przy ul. Zamkowej. Muszę przyznać, że lody były pyszne a porcje duże. Samo dojście do kopca troszkę nam się dłużyło, ale to chyba przez dogrzewające słońce. Kopiec Grunwaldzki znajduje się około 1 km od zamku, na wzniesieniu „Wężowa Góra”. Usypany został w latach 1910-1915 na 500 lecie bitwy pod Grunwaldem. Z tego miejsca król Jagiełło miał ruszyć do Krakowa w zwycięskim pochodzie po wygranej z Krzyżakami. Oprócz kopca o tym wydarzeniu przypomina też pomnik Jagiełły na koniu, który widać na zdjęciu poniżej. Przy kopcu znajduje się plac zabaw i ławeczki do odpoczynku. Mieliśmy nadzieję, że siądziemy na chwilę chroniąc się od słońca, ale niestety żadna ławeczka nie była w cieniu. Widok z Kopca Grunwaldzkiego nie był szczególnie imponujący, ale i przejrzystość powietrza pozostawiała wiele do życzenia. Z dwóch stron widoki zasłaniają też drzewa. W każdym razie można było dostrzec Kraków, kopiec Kościuszki, klasztor Ojców Kamedułów na Bielanach. Wskazana jednak do tego lornetka lub aparat z teleobiektywem. Zmotoryzowani mogą zaparkować na małym parkingu przy ulicy pod Kopcem. Ratusz, Murale, Izba Miejska i Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne Po pobycie na kopcu wróciliśmy do centrum, przed wyjazdem jeszcze przysiadając na chwilkę w parku miejskim przy zamku. Zrobiłem jeszcze zdjęcia dwóch pięknych murali oraz urzekającego ratusza i izby regionalnej. Kilka minut na piechotę od rynku jest też Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne. W tym dniu obserwatorium było zamknięte ze względu na odbywający się w nim jakiś zjazd czy coś w tym stylu. Chcąc odwiedzić obserwatorium czy wziąć udział w pokazach nieba trzeba się jednak wcześniej umawiać. Może zainteresują Cię również inne wpisy opisujące ciekawe miejsca w Małopolsce: Skansen w Dobczycach z karczmą i domem pogrzebowym Wieża widokowa w Dąbrówce Szczepanowskiej koło Tarnowa Polska południowa – retro podróż kolejką w Bieszczadach Królewskie miasto Biecz Niepołomice i zamek – jak dojechać Jadąc do Niepołomic czy to od Krakowa czy od Tarnowa/Rzeszowa, najłatwiej dojechać autostradą i zjechać zjazdem na Targowisko/Kraków Pn. Jadąc drogą 75 na północ po około 6 km. skręcacie w lewo w ulicę Bocheńską albo dalej w ul. Myśliwską lub Drogę Królewską i tam już dotrzecie do centrum Niepołomic. Niestety te skręty nie są odpowiednio oznaczone, ale znakiem rozpoznawczym że się do nich zbliżacie będą spore parkingi przy lesie po obu stronach drogi na DK75. Są tu leśne ścieżki przyrodnicze/dydaktyczne (kolejne miejsce do zbadania). Mijając tę charakterystyczną miejscówkę pierwszy skręt w lewo to będzie ul. Bocheńska. Jeśli chodzi o parkingi w Niepołomicach to jest ich kilka i w większości są darmowe (chyba że coś się w tej kwestii zmieniło w międzyczasie). W zasadzie nieważne gdzie zaparkujecie, wszędzie jest blisko. Darmowe parkingi są bezpośrednio przy zamku oraz przy Muzeum Fonografii. Do wspomnianego Kopca Grunwaldzkiego też można podjechać autem, przy kopcu jest mały parking. Zobacz atrakcje Niepołomic na mapie: udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Zamek w Czchowie – Baszta

Czchów to malowniczo położone małe miasteczko Małopolski przy drodze Nowy Sącz – Tarnów. (sam Czchów leży między Wytrzyszczką a Jurkowem). W Czchowie znajdują się ruiny zamku, popularnie zwane Basztą, ponieważ zachowała się Baszta, która stanowiła zresztą główną część zamku. Tak było do niedawna, bowiem obecnie część budowli została zrekonstruowana i z ruin wyłania się już prawdziwy zamek. Zamek w Czchowie – historia Zamek w Czchowie wzniesiono w XIV wieku. Przez te tereny wiódł szlak handlowy z Węgier i zamek miał służyć jego obronie. Jak to często bywa zamek popadł w ruinę. W 1993 roku powstał Społeczny Komitet Renowacji Ruin Baszty. Dzięki podjętym pracom konserwatorskim można zwiedzać Basztę. Na jej czubku znajduje się punkt widokowy, skąd można podziwiać panoramę Czchowa i Dunajca. W małej przybudówce do baszty znajduje się kasa-sklepik z pamiątkami oraz wystawa poświęcona zamkowi (przedmioty wydobyte podczas prac wykopaliskowych, makieta całego zamku, ryciny, fotografie, opisy i inne przedmioty na okolicznościowej ekspozycji). Na punkt widokowy wiodą kręte metalowe schody. Tego dnia, kiedy wychodziłem na wieżę, wiał wiaterek, który tam na górze dodawał dreszczyk emocji. Flaga zatknięta na czubku nieźle się telepała i przy okazji cała platforma przy silniejszym podmuchu także lekko się ruszała ;) Ale spokojnie, całość jest dobrze zabudowana wewnątrz baszty. Poniżej kilka zdjęć. Zobacz też niektóre inne zamki, które opisałem na blogu: Co mają wspólnego Inkowie i Zamek Tropsztyn w Wytrzyszcze? Beluard – dolny zamek w Rożnowie Ruiny zamku w Melsztynie k. Zakliczyna Co roku w Czchowie organizowana jest impreza Baszta Jazz Festival. Rekonstrukcja zamku w Czchowie W 2018 roku w ciągu zaledwie kilku miesięcy wykonano częściową rekonstrukcję czchowskiego zamku. Przyznaję, że wygląda to już zacnie i przypomina zamek. Poniżej zdjęcie. Zamek w Czchowie – cennik i godziny otwarcia Bilet wstępu na zamek kosztuje tylko 4 zł. Dzieci do lat 7 bezpłatnie. Baszta – zamek w Czchowie czynny jest codziennie od 1 maja do 31 października od wtorku do niedzieli. Organizowane są też spacery z przewodnikiem po Czchowie i zamku. Szczegółowe informacje na stronie internetowej Czchowa. Zachęcam Cię również do lektury innych artykułów: Zabytkowy kościół Przemienienia Pańskiego w Jurkowie Kosmiczna fontanna w Tarnowie Kąpielisko Mała Chorwacja w Jurkowie k. Czchowa Park Etnograficzny w Nowym Sączu Jak dojechać do Baszty – zamku w Czchowie Wjeżdżając do miasteczka po lewej stronie miniemy kościół, za którym będzie posterunek policji. Zaraz za posterunkiem skręcamy kamienistą uliczkę. Po dosłownie 200 metrach dojedziemy do parkingu pod lasem. Stamtąd w 5 minut pieszo znajdziemy się pod czchowskim zamkiem. Przy parkingu kilka lat temu zbudowano Grodzisko w Czchowie, czyli Miejski Park Zieleni i Wypoczynku. Skorzystają z niego także dorośli bo jest nawet stoisko do gry w szachy. Ciekawa inicjatywa, która ogarnęła dużo miejscowości. Jak widać Czchów także. Place zabaw/rekreacyjne powstają jak grzyby po deszczu. Warto tu przyjechać bo zarówno zamek i Czchów stanowią ciekawe miejsce do zwiedzania. Zamek w Czchowie na mapie: udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Zamek Kamieniec w Korczynie-Odrzykoniu

Zamek Kamieniec ma bogatą historię. Odwiedzali go królowie, rysował go Jan Matejko. Właścicielem zamku był min. Aleksander Fredro, który z racji stanu zamku nie mógł na nim mieszkać, ale na bazie zamkowych historii napisał Zemstę. Początkowo na MojaMałopolska.pl miałem opisywać atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca tylko w Małopolsce. Doszedłem jednak do wniosku, że niepotrzebnie się ograniczam. Postanowiłem w razie sposobności prezentować również atrakcje turystyczne Polski Południowej. Tym bardziej, że to po sąsiedzku, a i sama Małopolska jako kraina geograficzna obejmowała znacznie większe tereny niż obecne województwo Małopolskie. Dzisiejszy wpis jest premierowym tekstem o południu Polski, poza Małopolską definiowaną jako województwo. Zamek Kamieniec – Historia Zamek Kamieniec położony jest na granicy miejscowości Odrzykoń i Korczyna, około 7 km. na północ od Krosna na Podkarpaciu. Wzgórze zamkowe nazywano Kamieniec, stąd zamek przyjął tę nazwę. Zapewne z powodu skały, która była na wzgórzu i na niej osadzono zamek. Warownia służyła obronie szlaku handlowego na Węgry. W 1399 roku podczas objazdu południowych granic Polski na zamek zawitał król Władysław Jagiełło. Twierdzę wzniesiono zapewne za czasów Kazimierza Wielkiego. Najstarsze wzmianki o zamku pochodzą z 1348 roku i początkowo był on własnością króla. W 1396 roku król przekazał zamek rycerzowi Klemensowi z Moskorzewa herbu Pilawa za zasługi przy obronie Wilna. W późniejszym okresie rycerska rodzina Moskarzewskich, dla podkreślenia faktu że zamek Kamieniec stał się ich główną siedzibą, zmieniła nazwisko na Kamienieccy. Złote czasy zamku Kamieniec Kamienieccy dbali o warownię. Rozbudowali Zamek Wysoki, założyli kaplicę zamkową, wznieśli od wschodu Zamek Średni, Przedzamcze Zachodnie (Odrzykońskie) oraz Przedzamcze Wschodnie (Korczyńskie). W międzyczasie zamek próbowali bezskutecznie zdobyć Węgrzy. Prawnuk Klemensa Kamienieckiego – Mikołaj Kamieniecki (1460-1515) został pierwszym w Polsce hetmanem wielkim koronnym, czyli drugim (obok hetmana wielkiego litewskiego) urzędnikiem w kraju po królu. Mikołaj Kamieniecki brał udział w wielu bitwach. Szczególnie zasłynął w bitwie pod Łopusznem w 1512 roku, kiedy pokonał 24 tysiące Tatarów mając tylko 5 tysięcy kawalerzystów. W zamkowej kaplicy prawdopodobnie odprawiał msze św. Jan z Dukli (1414-1484). Natomiast w 1528 roku na zamku otrzymał schronienie wygnany z Węgier król Jan Zapolya. Tuż przed lub już po (nie jestem pewien kiedy) śmierci Mikołaja Kamienieckiego zamek w Korczynie-Odrzykoniu został podzielony między dwóch braci Kamienieckich. W roku 1530 korczyńską część zamku nabył Seweryn Boner, który dokonał kolejnej przebudowy zamku. Jego córka wyszła za Jana Firleja, wnosząc swoją część zamku do jego rodu. Drugą część zamku nabyli w 1599 r. Stadniccy, a w 1601 roku przeszła na własność Skotnickich. Inne wybrane zamki, które już opisałem: Ruiny zamku w Czorsztynie Zamek w Dębnie k. Brzeska Zamek Kmitów i Lubomirskich w Wiśniczu Spór o studnię i deszczówkę – geneza „Zemsty” A. Fredry W 1828 roku Aleksander Fredro poślubił Zofię Jabłonowską, właścicielkę połowy zamku. Studiując zamkowe dokumenty natknął się na historię zatargu Firlejów i Skotnickich. Na bazie sporu dwóch rodów napisał komedię „Zemsta”. Skotniccy z Firlejami toczyli sąsiedzkie spory, min. o korzystanie z jedynej zamkowej studni, wzajemnie sobie dokuczając. Skotniccy przebudowali dach zamku kierując deszczówkę na dziedziniec Firlejów robiąc z niego bajoro, co spowodowało spór trwający aż 30 lat. O dziwo, został on zakończony dzięki miłości ich dzieci, Zofii Skotnickiej i Mikołaja Firleja, którzy wzięli ślub w 1638 roku. No proszę, jakie życie może być zaskakujące ;) Upadek warowni Można powiedzieć, że za Skotnickich zakończyły się już złote czasy zamku Kamieniec. Przyszedł potop szwedzki i zamek w 1657 roku został podbity i zniszczony przez wojska Jerzego II Rakoczego, księcia Siedmiogrodu, który ułożył się ze Szwedami i natarł na Polskę od południa. Później zamek przechodził z rąk do rąk. Były próby jego odbudowy, ale tylko w niewielkim stopniu. Zamek popadał w ruinę. Zniszczenia dopełniła wichura w 1796 r., która zerwała dach z zamku górnego. Dach spadł na zabudowę poniżej i zniszczył część warowni. Hrabia Józef Jabłonowski, który był wtedy właścicielem zamku, przeprowadził się do dworku w Krościenku Wyżnem. W 1842 roku Seweryn Goszczyński, zainspirowany historią Jana Machnickiego, wydał poemat „Król zamczyska”. Z kolei w 1865 r. Jan Matejko zwiedził te okolice i wykonał szkice ruin. W 1831 roku w ruinach zamku zamieszkał niejaki Jan Machnicki z Dukli, który przeżywszy załamanie po upadku powstania listopadowego stał się obłąkanym królem zamczyska. Odstraszał on okoliczną ludność, która traktowała zamek jako darmowy skład materiałów budowlanych, przyczyniając się do jego niszczenia. Według zapisków, ostatni obiad/przyjęcie na zamku w jednej z zachowanych komnat wydała w 1863 r. rodzina Starowiejskich. Zamek był wtedy podzielony między dwie rodziny – Starowiejskich i Szeptyckich. Od tej pory zamek już całkowicie popadał w ruinę, chociaż jeszcze w XIX wieku gmina i konserwator zabytków próbowali zatrzymać ten proces i rozbudzić w miejscowej ludności świadomość wagi historycznej tego miejsca. Między innymi w tym celu w 1894 roku na zamku górnym ustawiono cokół z popiersiem Tadeusza Kościuszki, wykonanym przez rzeźbiarza Andrzeja Lenika. Zamek Kamieniec współcześnie W czasie I wojny światowej zamkowe wzgórze było terenem walk. Na terenie zamku do 1945 roku był nawet cmentarz wojenny, który przeniesiono w inne miejsce. Pierwsze większe prace archeologiczne i konserwatorskie podjęto dopiero w latach 50-tych XX wieku. Częściowo uzupełniono mury niektórych budynków wewnętrznych i odtworzono mury zewnętrzne zamku, aby zamknąć jego teren przed dewastacją. Obecnie zamek stanowi własność Skarbu Państwa ale od 1995 roku dzierżawi go zafascynowany zamkiem prywatny kolekcjoner z Krosna, który udostępnia zamek turystom. W 2000 roku na zamku odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru Kamienieckich jednostce Wojska Polskiego z Rzeszowa, która przyjęła nazwę Mikołaja Kamienieckiego. Widoczne obecnie ruiny zamku Kamieniec stanowią tylko część jego pierwotnej okazałości. Dla turystów dostępny jest tylko Zamek Wschodni po stronie Korczyny. Tutaj znajduje się brama wejściowa na teren zamku, gdzie część ruin przystosowano na niewielkie muzeum, zamkową kaplicę oraz salę tortur prezentującą wymyślne przyrządy i narzędzia do zadawania cierpienia skazańcom. W Polsce tortury upowszechniły się przez wpływ prawa niemieckiego, gdzie były popularnym sposobem wyciągania zeznań i karania. Wraz z torturami upowszechniona została funkcja kata, który miał też wiele innych obowiązków min. prowadzenie domu publicznego. Kata opłacano z miejskiej kasy, nieraz otrzymywał nawet mieszkanie, ale profesja ta była jednak uznawana za hańbiącą. Zazwyczaj trudnili się nią ułaskawieni skazańcy. Do sali tortur przylega też sala, w której prowadzone są ceramiczne warsztaty twórcze. To oferta kierowana głównie do szkół i kiedy zwiedzałem zamek, na warsztatach przebywała właśnie grupa dzieci. Opisując zamek bazowałem na informacjach zamieszczonych na tablicach przy/na terenie zamku i wiadomościach przekazanych przez panią przewodnik oprowadzającą po ruinach zamku. Więcej informacji, w tym cennik i godziny otwarcia znajdziecie na stronie zamku. Polecam, warto zobaczyć. Zapraszam Cię do innych ciekawych wpisów: Muzeum Mleczarstwa w Królówce k. Bochni Film jak wybudowano kolejkę na Kasprowy Wierch Królewskie miasto Biecz – mały Kraków, który musisz zobaczyć Dojazd na zamek Kamieniec Dojechać do zamku możecie dotrzeć z kilku stron, wszystko zależy skąd jedziecie. Przykładowo będąc w Krośnie kierujecie się na ulicę Białobrzeską i podążacie nią na północ aż po ok. 7 km. zobaczycie zamek. Około 300 metrów od zamku po południowo-zachodniej stronie znajduje się płatny parking z możliwością posilenia się. Jeśli jesteście samochodem osobowym można bezpłatnie zaparkować przy kościółku po drugiej stronie drogi. Nieopodal zamku, po wschodniej stronie przy drodze 991, znajduje się Rezerwat Przyrody Porządki im. prof. Henryka Świdzińskiego. W rezerwacie można zobaczyć grupę skalnych ostańców. Rezerwatu niestety nie zwiedziłem, ale wpisuję go na listę do odwiedzenia. Poniżej lokalizacja zamku na mapie. udostępnij udostępnij save udostępnij udostępnij [...]

Sala tarasowa

Na zamku jest też sala tarasowa służąca do organizowana uroczystości i przyjęć okolicznościowych. Niestety, na co dzień prawdopodobnie nie jest przeznaczona do zwiedzania, a przynajmniej tak było w czasie naszej wizyty. Sala była zamknięta a napis na drzwiach informował, że jest dostępna tylko dla zaproszonych gości.

Studnia – spiżarnia

Na górnym dziedzińcu warto zwrócić uwagę na studnię o głębokości 8 metrów. Służyła ona prawdopodobnie jako spiżarnia. Co ciekawe, studnię odkryto w 1981 r. za sprawą wstrząsów powstałych w wyniku eksplozji kruszących skały pod budowę tamy.

Dobczyce w Małopolsce - Jezioro Dobczyckie i zapora

Zapora oraz jezioro Dobczyckie – widok z zamku Dobczyce

Po krótkim odpoczynku na górnym i dolnym dziedzińcu warowni, opuszczamy zamek. Od zamku prowadzi droga-ścieżka, która wiedzie do kolejnych atrakcji turystycznych tj. skansenu, kościoła św. Jana Chrzciciela w Dobczycach a następnie do fragmentu zrekonstruowanych murów miejskich wraz z bramą wjazdową i basztą widokową. Ścieżka zatacza okrąg wokół zamkowego wzgórza wracając pod zamek.

Skansen Dobczyce

Po zwiedzaniu zamku przeszliśmy do niewielkiego Skansenu Budownictwa Ludowego, znajdującego się obok zamku. Wstęp na zamek i do skansenu odbywa się w ramach jednego biletu. Skansen Budownictwa Ludowego w Dobczycach tworzony jest od 1968 r.

Skansen Budownictwa Ludowego w Dobczycach

Zobaczycie tutaj takie budynki jak: dom pogrzebowy, kuźnia, karczma z 1830 r., spichlerz zbożowy z 1863 r., piętrowy kurnik z 1890 r., dwie wozownie. W każdym z budynków znajduje się wiele eksponatów etnograficznych, przedmiotów, sprzętów. Klimat dopełniają odgłosy życia, które przed laty się w nich toczyło. Więcej przeczytasz we wpisie poświęconym skansenowi w Dobczycach.

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Dobczycach

Wokół zamkowego wzgórza prowadzi droga-ścieżka, która zaraz za skansenem doprowadzi nas do kościoła Jana Chrzciciela. Wzniesiony był w latach 1828-1834 na miejscu starszej świątyni. W swoim wnętrzu kościół Jana Chrzciciela skrywa min. 5 ołtarzy, XVIII-wieczne organy czy malowane na ołowiowo-cynkowej blasze stacje drogi krzyżowej z 1849 r.

Obok kościoła rośnie pomnik przyrody – Lipa „Marysieńka”, stabilizowana przez liny. Warto też wspomnieć o wolnostojącej dzwonnicy z XIX wieku z trzeba dzwonami. Najstarszy z dzwonów odlano w 1504 roku.

Od kościoła w dół wzgórza biegną schody prowadzące do ulicy Kazimierze Wielkiego, która doprowadzi prowadzi do centrum miasteczka. Zejdziemy tędy później, natomiast teraz idziemy dalej ścieżką prowadzącą od kościoła na południowo-wschodni róg wzgórza Starego Miasta.

Zabytkowy kościół Jana Chrzciciela w Dobczycach oraz lipa Marysieńka

Kościół pw. Jana Chrzciciela i Lipa Marysieńka

Baszta widokowa i średniowieczne miejskie mury

Przechodzimy obok drewnianych, prywatnych zabudowań i dochodzimy do fragmentu murów miejskich z bramą wjazdową oraz baszą, na której urządzono punkt widokowy. Mury miejskie wzniesione zostały w XIV-XV wieku. Najstarszy dokument wspominający o murach to akt lokacyjny miasta z 1362 r. Mury obejmowały całe miasto mieszczące się na zamkowym wzgórzu i miały 700 metrów długości, wysokość około 5 m., zaś ich szerokość dochodziła do 2 metrów.

W XIX wieku zamek i mury miasta uległy w dużej części zniszczeniu. Pozyskany z nich kamień posłużył bowiem do budowy lokalnych domów, kościoła a nawet Wałów Wiślanych w Krakowie. Na szczęście mieszkańcy Dobczyc i lokalne władze dość szybko uprzytomnili sobie, że trzeba ratować ocalałą część murów i w 1901 roku wykonano pierwszą renowację. W latach 70-tych XX wieku mury zostały naruszone przez ulewne deszcze. Wykonano wtedy tymczasowe zabezpieczenie.

Może zainteresują Cię też inne zamki, które opisałem:

Rekonstrukcja miejskich murów i baszty

Temat renowacji murów miejskich i ich udostępnienia dla celów turystycznych powrócił w XXI w. W latach 2006-2013 wykonano szereg prac zabezpieczających i rekonstrukcyjnych, czego efektem jest dostępny dla turystów fragment zrekonstruowanych murów z basztą o wysokości prawie 13 metrów oraz bramą wjazdową na miejskie wzgórze. Na baszcie mieści się taras widokowy na jezioro Dobczyckie. Zagospodarowane zostało także otoczenie murów, wykonano iluminację nocną i ścieżki spacerowe.

Miejskie mury w Dobczycach z basztą widokową

Opuszczamy zrekonstruowane dobczyckie miejskie mury i ścieżką wzdłuż jeziora wracamy w stronę zamku. Równolegle do ścieżki, aż do zamku, ciągnie się niski, kamienny mur. Symbolizuje on przebieg dawnych murów miejskich. W kilku miejscach mur jest zbudowany z metalowej konstrukcji, mającej bardziej unaocznić kształt murów.

Zrekonstruowana brama wjazdowa na wzgórzu Starego Miasta w Dobczycach

Dobczyce – brama wjazdowa i miejskie mury na wzgórzu Starego Miasta

Spacerując podziwiamy fantastyczny widok na jezioro Dobczyckie. Docieramy do zamku a tym samym zatoczyliśmy kółko wokół wzgórza Starego Miasta. Następnie kierujemy się ponownie w stronę kościoła i wspomnianymi wcześniej schodami biegnącymi od świątyni docieramy do centrum Dobczyc ulicą Kazimierza Wielkiego. Tam robimy przystanek na lody czy inne zapiekanki. Po przekąsce wracamy do samochodu ulicą Rynek i Podgórską.

Zamek Dobczyce – ile czasu trwa zwiedzanie?

Zwiedzanie zajęło nam nieco ponad 4 godziny. Wam może to oczywiście zająć mniej lub więcej. Jeśli będziecie bez dzieci i postanowicie dokładnie zapoznać się z zamkiem i Dobczycami, może to być nawet całodniowa wyprawa.

Jak dojechać na zamek w Dobczycach?

Po przyjeździe do Dobczyc zaparkowaliśmy na dużym parkingu przy stadionie, po północnej stronie zamku. I to jest najlepsza opcja. Można też szukać miejsca parkingowego „na mieście”, ale zdecydowanie wygodniej na wspomnianym parkingu. Stąd spacerkiem weszliśmy ścieżką przez mały lasek na zamkowe wzgórze, od północnej strony.

Ścieżka jest szeroka, da się wjechać dziecięcym wózkiem, aczkolwiek momentami jest stromo i wymagać to będzie nieco wysiłku. Dodatkowo bliżej zamku jest odcinek ze schodkami, po których wózek trzeba po prostu wnieść. My akurat nie mieliśmy wózka, ale widziałem na tej ścieżce rodziny z dziećmi w wózkach.

Na zamkowe wzgórze można jednak dostać się też od wschodniej strony ulicami Kazimierza Wielkiego lub Przedbronie. Z dziecięcym wózkiem najwygodniej będzie wjechać drogą przez zrekonstruowaną bramą wjazdową, przy opisywanej już baszcie widokowej. Można też z ulicy Kazimierza Wielkiego wejść schodami prowadzącymi pod kościół.

Lokalizację zamku w Dobczycach i opisanych obiektów możecie zobaczyć na poniższej mapie.

Zamek i Skansen w Dobczycach

ładowanie mapy - proszę czekać...

Zamek w Dobczycach: 49.877166, 20.085025

Skansen w Dobczycach: 49.877458, 20.086183

Kościół Jana Chrzciciela w Dobczycach: 49.877891, 20.087763

Parking przy stadionie w Dobczycach: 49.879846, 20.086500

Pomnik przyrody - lipa \'Marysieńka\': 49.878006, 20.088050

Miejskie mury z wieżą i bramą wjazdową: 49.876694, 20.088611

Zapora Wodna na Rabie w Dobczycach: 49.876813, 20.083416

Przy tworzeniu tego artykułu korzystałem z treści zamieszczonych na tablicach informacyjnych obiektów oraz opisów poszczególnych ekspozycji muzealnych.

Basia pisze:

5 lipca 2023 o 23:44

Uwielbiam zamki. Problem w tym że jest tyle zamków do zobaczenia a tak mało czasu niestety… Zamek w Dobczycach dopisuję do swojej listy do odwiedzenia :)

Odpowiedz

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Komentujesz anonimowo. Możesz jednak podać adres strony internetowej, który będzie publicznie powiązany z Twoją nazwą/imieniem jaki wpiszesz w komentarzu. Komentarze są moderowane przed publikacją. Zastrzegam sobie możliwość nie publikowania komentarza z jakiegokolwiek powodu.

Malowniczo położony Zamek w Dobczycach

Zapora na Rabie, a obok Zamek Dobczyce